تغییرات سلامت بذر و شیوع قارچ های بذرزی سویا در پاسخ به تاریخ کاشت و گروه رسیدگی رقم

به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت و گروه رسیدگی رقم بر سلامت بذر و شیوع قارچ‌های بذرزی سویا در گرگان، یک آزمایش مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال زراعی 1390 انجام شد. عامل اصلی شامل تاریخ کاشت در پنج سطح (31 فروردین، 23 اردیبهشت، 13 خرداد، 8 تیر و 31 تیر)، و عامل فرعی شامل رقم در سه سطح (ویلیامز، سحر و کتول) بود. برای ارزیابی سلامت بذر، شناسایی قارچ‌های بذرزی و تعیین میزان آلودگی در توده‌های بذری، تعداد 50 بذر از هر توده بر روی محیط کشت سیب‌زمینی ‌ دکستروز آگار کشت داده شدند. تاریخ کاشت اثر معنی‌داری بر سلامت بذر در رقم ویلیامز نداشت اما در دو رقم دیگر سلامت بذر با تاخیر در کاشت به صورت خطی کاهش یافت. سلامت بذر در هر سه رقم بیشترین همبستگی (منفی) را با درصد آلودگی بذرها به ‌ alternaria sp. و fusarium sp. داشت. همچنین همبستگی منفی معنی‌داری بین سلامت بذر و درصد آلودگی بذرها به cercospora sp. در رقم کتول وجود داشت. بیمارگر phomopsis sp. بیشتر در کشت‌های زودهنگام (هر سه رقم) و یا دیر هنگام (رقم کتول) مشاهده شد. از طرف دیگر دو قارچ sphaeropsis sp. و nigrospora sp. نیز که برای اولین بار در بذرهای سویا مشاهده شدند، در بذرهای حاصل از کشت‌های زود هنگام در رقم ویلیامز وجود داشتند. بنابراین تاخیر در کاشت و استفاده از ارقام دیررس به دلیل برخورد دوره پر شدن بذر با رطوبت نسبی بالاتر هوا و نیز بارندگی بیشتر طی این دوره باعث کاهش سلامت بذرهای سویا می شود.