ارزیابی تنش خشکی و دفن با ماسه بادی بر اجزاء عملکرد کلزای پاییزه و خصوصیات خاک

خشکی یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که رشد گیاه و تولید محصول را مختل می‌کند. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر تنش خشکی و ماسه بادی بر عملکرد، اجزاء عملکرد و خصوصیات خاک در کلزای پاییزه در سال زراعی 1393-1392 در مزرعه آموزشی–پژوهشی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی در سه سطح شامل 50، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر و عامل فرعی سطوح مختلف ماسه بادی شامل شاهد، 100 و 200 تن در هکتار در نظر گرفته شد. بیشترین عملکرد دانه (87/460 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 200 تن در هکتار ماسه بادی بدست آمد که در مقایسه با تیمار شاهد در حدود 61/29 درصد، افزایش نشان داد. بر این اساس بیشترین دمای خاک در تیمارهای 100 و 150 میلی‌متر تبخیر به ترتیب با 5/27 و cº 3/28 و کمترین افزایش دما در تیمار 50 میلی­متر تبخیر با دمای cº 3/25 بدست آمد. با کاربرد ماسه بادی، میزان دمای خاک کاهش یافت و بیشترین دمای خاک (cº 23/28) در تیمار شاهد مشاهده شد که نسبت به تیمار 200 تن در هکتار ماسه بادی، حدود 5/8 درصد افزایش داشت. برهمکنش تنش خشکی و ماسه بادی نشان داد که بیشترین میزان عملکرد دانه در تنش خشکی 50 میلی‌متر تبخیر و با کاربرد 200 تن در هکتار ماسه بادی دیده می‌شود. که نشان دهنده اثر مثبت ماسه بادی در کاهش تبخیر است.