بررسی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر سازگاری بخش کشاورزی با کم‌آبی (مورد مطالعه: روستای شیرکوه، استان گیلان)

کم‌ آبی و خشکسالی، رونق و توسعه بخش کشاورزی، امنیت غذایی و پایداری سکونت‌گاه‌های روستایی را با چالش مواجه ساخته است. طی سال‌ های اخیر، کاهش آورد رودخانه سفیدرود به استان گیلان، تغییر اقلیم و افزایش تقاضا برای آب، منجر به بروز کم‌ آبی در مناطق روستایی و بخش کشاورزی این استان شده است. در پژوهش حاضر، مولفه ‌های اثرگذار بر سازگاری با کم‌آبی بخش کشاورزی روستای شیرکوه در استان گیلان بررسی گردید. در این راستا، درخت تصمیم جامع با پنج معیار و 37 زیرمعیار طراحی شد. نتایج حاصل از تحلیل نظرات 15 خبره در قالب مقایسه‌های زوجی با کاربرد رهیافت تحلیل سلسله مراتبی فازی نشان داد که معیار «دانش فنی بهره‌ بردار» با وزن نسبی 33.1 درصد بیشترین اهمیت را در سازگاری بخش کشاورزی روستای نمونه با کم‌آبی دارد. همچنین، معیارهای «اقتصادی» و «تنوع درآمدی» به ترتیب با 25.4 و 19.3 درصد در جایگاه بعدی قرار دارند. سه زیرمعیار «توسعه آگاهی و اطلاعات کشاورزان در مواقع بحرانی»، «تبیین راهکارهای سازگاری متناسب با سطح و درک افراد محلی» و «بهره‌ گیری از سامانه آبیاری پیشرفته» مربوط به معیار «دانش فنی بهره‌ بردار» با مجموع وزن نسبی 44.7 درصد به ترتیب بیشترین اثر را بر سازگاری بخش کشاورزی منطقه مورد مطالعه دارا می‌ باشند. همچنین، دو زیرمعیار «اشتغال در فعالیت‌های متنوع کشاورزی» و «توسعه فعالیت‌های مرتبط با گردشگری» بیش از 75 درصد وزن نسبی را در بین زیرمعیارهای تنوع درآمدی به خود اختصاص داده‌اند. یافته ‌های این پژوهش بستر مناسبی جهت شناسایی راهبردهای مناسب برای سازگاری با کم‌ آبی در بخش کشاورزی روستای شیرکوه و تدوین بسته سیاستی فراهم آورده است.

investigating and prioritizing factors affecting the adaptation of the agricultural sector to water scarcity (case study: shirkoh village, guilan province)

water scarcity and drought have challenged the prosperity and development of the agricultural sector, food security and stability of rural settlements. in recent years, the reduction of sefidroud river inflow to guilan province, climate change and water demand increase have led to water scarcity in the rural areas and agricultural sector of this province. in the present study, the factors affecting the adaptation of the agriculture sector of shirkoh village in guilan province to water scarcity were investigated. in this regard, a comprehensive decision tree was designed with five main criteria and 37 sub-criteria. the results of the analysis of the opinions of 15 experts in the form of pairwise comparisons using the fuzzy hierarchical analysis approach showed that the main criterion of technical knowledge of the user with a relative weight of 33.1% is the most important in the adaptation of the agriculture sector of the sample village with water scarcity. also, the economic and income diversity criteria are in the next position with relative weight of 25.4 and 19.3 percent, respectively. the three sub-criteria development of awareness and information of farmers in times of crisis, explanation of adaptation strategies according to the level and understanding of local people and using the advanced irrigation system that are related to the main criterion technical knowledge of the user with a total relative weight of 44.7% have the greatest effect on the adaptation of the agriculture sector of the studied area. also, two sub-criteria employment in various agricultural activities and development of activities related to tourism have more than 75% relative weight among the sub-criteria of “income diversity”. the findings of this research have provided a suitable platform for identifying strategies to adapt water scarcity in the agriculture sector of shirkoh village and formulating a policy package.