بررسی روند تغییرات بارش، سطح ایستابی و دبی رودخانه‌ها در دشت مشهد-چناران

داده‌های هیدرواقلیمی بر اساس تغییرات اقلیمی و دخالت‌های بشر، باگذشت زمان دارای نوسانات کاهشی یا افزایشی می‌باشند. بررسی هم‌زمان، جهت و شدت تغییرات بارش، دبی رودخانه و سطح ایستابی، اطلاعات مفیدی برای برنامه‌ریزی در مدیریت منابع آب حوضه در اختیار محققان و کارشناسان قرار می‌دهد. در این راستا تحقیق حاضر به‌منظور تحلیل وجود روند با استفاده از آزمون من-کندال، در داده‌های بارش، دبی رودخانه و تراز ایستابی در حوضه مشهد-چناران، طرح‌ریزی شده است. نتایج تحقیق نشان داد که در داده‌های بارش روند معنی‌داری در مقیاس سالانه مشاهده نمی‌شود. با این حال در فصل زمستان روند کاهشی و معنی‌دار در ایستگاه‌های مورد بررسی مشاهده می‌شود. روند کاهشی و معنی‌دار در داده‌های سالانه دبی جریان و تراز ایستابی مشاهده شده است. نتایج تحقیق حاضر دلالت بر آن داشت که روند کاهشی در داده‌های دبی بیشتر از داده‌های بارش است،  روند کاهشی در سری تراز آب زیرزمینی بیشتر از رواناب سطحی می‌باشد. در آخر، جریان زیست محیطی با استفاده از روش تسمن برای منطقه مورد مطالعه تعیین شد. نتایج دلالت بر آن داشت که تقریباً در تمامی ایستگاه‌ها شرایط بحرانی جریان (کمتربودن جریان نسبت به جریان محیط زیستی) مشاهده شده است. به‌گونه‌ای‌که با کاهش ارتفاع ایستگاه و هم‌چنین با افزایش مساحت حوضه بالادست ایستگاه، بر میزان شرایط بحرانی افزوده می‌شود.

trend analysis of precipitation, watershed level, and river discharge in the mashhad-chenaran plain

the hydroclimatic data changes over time due to climate changes and human interventions. by examining trends in precipitation, river flow, and groundwater levels simultaneously, scientists and experts can plan water resource management at the watershed level with useful information. the aim of this study is to examine the trends in rainfall data, river flow, and groundwater levels in the mashhad-chenaran watershed. no significant trend was observed in the rainfall data on an annual scale, but there is a significant downward trend during the winter season. the results indicate a significant decrease in the annual data for stream-flow and groundwater table. according to the findings, the decrease in the discharge data is greater than the decrease in the precipitation data. also, the trend of decreasing groundwater levels is greater than that of surface runoff. the environmental flow was finally determined by using tasman’s method. in almost all stations, critical flow conditions (less than the environmental flow) were observed according to the research results. according to the findings, the value of critical conditions increases with a decrease in station elevation and an increase in the area of the watershed upstream of the station.