بررسی تغییرات ویژگی‌های شیمیایی خاک در ناحیه ریشه گیاه قیچ (zygophyllum eurypterum)

نخستین گام انجام برنامه ‌های اصلاح، احیاء یا بهره‌ برداری از منابع طبیعی، شناخت پوشش گیاهی مناطق مختلف کشور است. رابطه ی متقابلی بین خاک و پوشش گیاهی وجود دارد. خاک‌ ها یکی از مهم‌ ترین عوامل موثر بر رشد و پراکنش جغرافیایی گونه ‌های گیاهی هستند. استان فارس دارای رویشگاه‌ های متعدد مرتعی و جنگلی است و می ‌تواند به عنوان یک قطب تحقیقاتی برای انتخاب و معرفی گونه ‌های گیاهی مناسب و سازگار با شرایط سخت بوم‌شناختی و ویژگی ‌های خاک ‌های کشور مورد استفاده قرار گیرد. هدف از این تحقیق، بررسی اثرات گونه گیاهی قیچ بر برخی از ویژگی ‌های شیمیایی خاک ‌های رویشگاه آن در آباده، سروستان و خنج فارس بود. این مطالعه با استفاده از طرح فاکتوریل 2×2×3 (سه منطقه، دو عمق و دو فاصله) و در قالب طرح کاملاً تصادفی و سه تکرار انجام گرفت. نمونه‌ های خاک از دو نیمرخ واقع در فاصله‌های سایه‫‌انداز و خارج از سایه‫‌انداز، از دو عمق 20-0 و 40-20 سانتیمتر خاک در سه منطقه مورد اشاره برداشت شد. ویژگی ‌های شیمیایی خاک‌ ها اندازه ‌گیری شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‫‌داری در ph، هدایت الکتریکی، غلظت آنیون‌ های محلول (کلر، بیکربنات و سولفات)، نسبت جذبی سدیم، ماده ی آلی و ظرفیت تبادل کاتیونی بین مناطق، عمق‌های مختلف و فاصله سایه‌ انداز و خارج سایه‌ انداز وجود دارد. کربنات کلسیم معادل در منطقه و عمق تفاوت معنی ‌دار و در فاصله سایه ‌انداز و خارج سایه‌ انداز تفاوت معنی داری نداشت. افزایش قابلیت هدایت الکتریکی خاک سطحی، واقع در زیر سایه‌انداز گیاه قیچ سبب تغییر خاک رویشگاه خود به سمت یک خاک شور شده است. با وجود افزایش نسبت جذب سدیم در زیر سایه‌انداز، مقادیر به دست آمده تهدیدی در ارتباط با خطرات یون سدیم را نشان نمی‌دهد. گیاه قیچ مقدار بالای انباشت سدیم در اندام هوایی نشان داد. با توجه به این آثار، نقش مهم پوشش گیاهی قیچ در تغییر ویژگی ‌های خاک سطحی مشخص می ‌گردد.

investigating the changes of soil chemical properties in the root zone of zygophyllum eurypterum plant

the first step in the implementation of natural resource improvement, restoration or exploitation programs is to know the vegetation of different regions of the country. there is a mutual relationship between soil and vegetation, and soil is the most important factor in plant growth and geographical distribution. fars province has many pasture and forest habitats and can be used as a research center to select and introduce appropriate plant species that are compatible with harsh ecological conditions and soil characteristics of the country. the aim of this research was to investigate the effect of zygophyllum euryptrum plant on some chemical characteristics of its habitat soils in abadeh, sarvestan and khonj. this research was carried out using a factorial design in the dimensions of 2 × 2 × 3 (three zones, two depths and two distances) and in the form of a completely randomized design with three replications. soil samples were taken from two profiles within canopy and outside the canopy, from two depths of 0-20 and 20-40 cm in the three indicated zones. the chemical properties of the soil have been measured. the results showed that there was a significant difference in ph, ec, concentration of soluble anions (chlorine, bicarbonate and sulfate), sar, om and cec between different areas, depths and distances. there was a significant difference in the area and depth of cce. there was no significant difference in the distance. the growth of zygophyllum eurypterum plant has turned the soil of its habitat into saline soil by increasing the ec of the surface soil under the canopy. despite the sar increase under the canopy, the obtained values didn’t show any threat related to sodium ion hazards. zygophyllum eurypterum showed high sodium accumulation factor in the shoot (af). according to this research, the important role of zygophyllum eurypterum in surface characteristics of soil development is determined.