بررسی بیلان آب حوزه آبخیز فخرآباد مهریز با استفاده از مدل swat

مدیریت منابع آب به‌ویژه در حوزه‌های آبخیز بدون آمار، مستلزم شناخت فرآیندهای هیدرولوژیکی به‌خصوص رواناب به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین فازهای چرخه هیدرولوژیکی است. تحقیق حاضر با هدف تعیین کارآیی و قابلیت استفاده از مدل swat در شبیه‌سازی بیلان آبی حوزه آبخیز فخرآباد مهریز انجام شد. به‌منظور اجرای اوّلیّه ی مدل، داده‌های مورد نیاز شامل داده‌های هواشناسی (بارش، حداقل و حداکثر دما، رطوبت نسبی، سرعت باد)، نقشه‌های پایه ی منطقه (نقشه ی رقومی ارتفاع، کاربری اراضی، شیب و نقشه خاک) و داده‌های دبی ماهانه ی ایستگاه هیدرومتری فخرآباد استفاده شد. پس از اجرای اوّلیّه مدل swat، خروجی برای واسنجی و اعتبارسنجی به نرم‌افزار swat-cup فراخوانی شد و پس از آنالیز حساسیت به‌منظور مشخص کردن متغیرهای حساس مدل اجرا گردید. واسنجی و اعتبارسنجی برای بازه زمانی 1998-2014 انجام شد. دقت شبیه‌سازی رواناب ماهانه با استفاده از شاخص ضریب تعیین (r2) و نش ساتکلیف (nse) برای مرحله ی واسنجی 0.73 و 0.71 و برای مرحله ی اعتبارسنجی به ترتیب 0.54 و 0.53 به دست آمد. برای شاخص‌های ارزیابی عدم قطعیت نیز مقادیر قابل قبولی به دست آمد. p-فاکتورو r-فاکتور، برای دوره ی واسنجی به ترتیب 0.56 و 0.65 و برای دوره ی اعتبارسنجی به ترتیب 0.54 و 0.68 محاسبه شد. نتایج نهایی نشان داد که به‌طور متوسط حدود 67 درصد بارش به‌صورت تبخیر و تعرّق وارد اتمسفر می‌گردد، 23 درصد به‌صورت رواناب سطحی و جریان زیرسطحی به آبراهه‌ها وارد می‌شود. نتایج نشان دهنده ی کارآیی مدل swat در شبیه‌سازی بیلان آبی حوزه آبخیز فخرآباد است و به برنامه‌ریزی دقیق‌تر منابع آب در این حوضه کمک می‌کند.

investigation of the water balance of fakhrabad watershed using swat model

water resources management, especially in watersheds without statistics all data, requires the recognition of hydrological processes, especially runoff, as one of the most important and most practical phases of the hydrological cycle. the aim of this study was to determine the efficiency and usability of the swat model in simulating the water balance of the fakhrabad watershed. for the initial implementation of the model, the data required for the model implementation include meteorological data (precipitation, minimum and maximum temperature, relative humidity, and wind speed), baseline maps of the region (digital elevation map, land use, slope and soil map) and monthly discharge data of fakhrabad hydrometric station. were used. after the initial implementation of the swat model, the output was called to swat-cup software for calibration and validation after sensitivity analysis, the model was implemented to determine the sensitive parameters and the results were reviewed. calibration and validation were performed for the period 1998-2014 and the accuracy of monthly runoff simulation using the coefficient of determination (r2) and nash sutcliffe (nse) for the calibration phase of 0.73 and 0.71 and for the validation phase of 0.54 and 0.53 was obtained. acceptable values were also obtained for the uncertainty assessment indicators. p-factor and r-factor were 0.56 and 0.65 for the calibration period and 0.54 and 0.68 for the validation period, respectively. the final results showed that on average of 67% of precipitation enters the atmosphere through evapotranspiration, 23% enters the canals as surface run off and subsurface flow. the results show the efficiency of the swat model in simulating the water balance of fakhrabad watershed and helps to more accurately programing water resources in this basin.