پیش نگری طوفان‌های گردوخاک جنوب شرقی ایران با استفاده از خروجی های cmip6 تحت سناریوهای ssp در دوره زمانی 2020 تا 2100

تاثیر طوفان های گردوخاک بر منطقه‌ سیستان و بلوچستان از جمله مهم ترین مسائل حال حاضر این منطقه است. پژوهش حاضر، تلاشی برای بررسی اثرات تغییر اقلیم بر روند تغییرات طوفان‌های گردوخاک استان سیستان و بلوچستان در چشم انداز آینده (تا پایان سال 2100) نسبت به دوره‌ اقلیمی پایه (2020-2010) است. در گام نخست، با استفاده از روش رگرسیونی خطّی چندگانه، همبستگی و ارتباط بین متغیر روزهای همراه با گردوخاک با سایر متغیرهای اقلیمی (دما، بارندگی، رطوبت نسبی و سرعت باد( طی دوره آماری (2020-2010) بدست آمد. سپس به‌منظور بررسی وضعیت آینده‌ طوفان‌های گردوخاک، از داده های مدلسازی شده مدل جهانی cmip6 در قالب سه سناریو و 8 دوره ده ساله به‌عنوان ورودی های روابط رگرسیونی معنی دار طی دوره زمانی 2020 تا 2100 استفاده شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات گردوخاک بر اساس سه سناریوی اقلیمی خوش بینانه، حدمتوسط و بد بینانه در استان سیستان و بلوچستان به صورت افزایشی است. طبق انتظار کم‌ترین روزهای همراه با گردوخاک بر اساس سناریوی خوش بینانه (ssp1-2.6) دیده می شود. گردوخاک بر اساس سناریوهای حدمتوسط (ssp3-7.0) و بدبینانه (ssp5-8.5) تقریباً مشابه بوده و افزایشی هستند. بنابراین می توان انتظار داشت که با ادامه روند تغییرات اقلیمی، شاهد فراوانی بیش‌تر روزهای همراه با گرد و خاک در آینده بود. در نتیجه نیاز است سرمایه گذاری های لازم برای اقدامات مدیریتی سازگاری با رویکرد کاهش اثرات در برابر تاثیرات زیان بار طوفان‌های گردوخاک در منطقه سیستان و بلوچستان از هم اکنون در دستور کار قرار بگیرد.

Projection of the trend of changes in dust storms in southeastern Iran under SSP scenarios in the period (2020-2100)

The impact of dust storms on the Sistan and Baluchistan region is one of the most important current issues in this region. The current research is an attempt to investigate the effects of climate change on the trend of changes in dust storms in Sistan and Baluchistan province in the future perspective (until the end of 2100) compared to the base climate period (2010-2020). The study method consists of two parts, namely, analyzing the trend of dust storm events changes from the past to the present and projection the future situation. In the first step, using the multiple linear regression method, the correlation and relationship between the variable of days with dust with other climatic parameters (temperature, rainfall, relative humidity, and wind speed (during the statistical period of 2010-2020 was obtained. Then, the modeled data of the CMIP6 global model in three scenarios and 8 decades from 2020 to 2100 were used as inputs of significant regression relationships during the period 2010 to 2100 to investigate the future status of dust storms. Analysis of the results showed that, the trend of dust event change based on three scenarios of optimistic, moderate, and pessimistic in Sistan and Baluchestan provinces is increasing. As expected, the least dusty days are seen based on the optimistic scenario (SSP1-2.6). The dust trends based on the middle (SSP3-7.0) and pessimistic (SSP5-8.5) scenarios have almost the same trend and are increasing. Therefore, we can expect to have more frequent dust events in the future as climate change continues. As a result, the necessary investments for adaptation measures and mitigation against the harmful effects of dust need to be put on the agenda from now on.