شناخت مناطق مناسب عملیات بیابان زدایی، پیش نیاز موفقیت طرح های کنترل فرسایش بادی

فرسایش بادی به عنوان عامل اصلی فرسایش خاک در مناطق خشک و بیابانی با انتقال ذرات میکروسکوپی به داخل جو باعث آلودگی هوا و محیط زیست می شود. طوفان های حاصل از تندبادهای با سرعت بیش از آستانة فرسایش بادی، ذرات خاک با اندازه های مختلف را از بستر خود جدا کرده و به صورت جهش، خزش و یا تعلیق به حرکت درآورده و به نقاط دوردست حمل می کند. بروز این پدیده در مناطق برداشت، ایجاد فرسایش خاک و در نقاط دیگر متناسب با قدرت و سرعت باد سبب انباشت، یا ترسیب ذرات می گردد. نوع برنامه ریزی و شیوه های کنترل فرسایش بادی در هر یک از مراحل برداشت، حمل و رسوب با هم متفاوت است و در صورت عدم شناخت کافی از عرصه تحت فرسایش بادی نمی‌توان برنامه‌ریزی مناسبی ارائه داد. در این تحقیق، با استفاده از مطالعات میدانی، بررسی تصاویر ماهواره ای و تفسیر بصری، مناطق فرسایش که شامل حمل و رسوب و برداشت است شناسایی شد. همچنین با انتخاب دو منطقه (دشت سگزی و فساران) در نقاط برداشت و حمل، دوام و ماندگاری مالچ سنگریزه به مدت سه سال بررسی گردید. صرف وقت در پیداکردن بهترین محل در اجرای پروژه‌های بیابان‌زدایی مهم‌ترین مرحله در کاهش هزینه‌های انسانی و مالی و کنترل گرد و غبار است. برآورد میزان بادبردگی و نقاط برداشت با اندازه گیری شاخص‌های چوبی انجام گرفت. نتایج به دست آمده از داده‌های جمع‌آوری شده شاخص‌های چوبی در دشت سگزی بیانگر متوسط 1/9 کیلوگرم بر مترمربع سالانه بادکندگی از سطح خاک و در دشت فساران بیانگر متوسط سالانه 1/2 کیلوگرم بر مترمربع بادکندگی از سطح خاک می‌باشد که نشان می‌دهد محل اجرای پروژه در دشت سگزی، در منطقه برداشت واقع شده است و میزان بادبردگی بیش‌تر است. محل اجرای پروژه در دشت فساران که منطقه حمل و رسوب می‌باشد با میزان بادبردگی کم‌تری مواجهه است. همچنین با مطالعات خاکشناسی علت شکست پروژه‌های تاغ کاری در بعضی نقاط دشت سگزی را می‌توان فهمید که نشان‌دهنده عدم انتخاب درست محل اجرای طرح‌های بیولوژیک می‌باشد.

Identification of suitable areas for combat to desertification projects, prerequisite for the success of wind erosion control

Wind erosion, causes air and environment pollution by transferring microscopic particles into the atmosphere. Occurrence of this phenomenon in the source areas causes soil erosion and in other places proportional to the strength and speed of the wind causes the accumulation or deposition of particles. Knowing the areas for combat to desertification operations is one of the necessities for the success of corrective actions. The type of planning and control methods for wind erosion are different in each of the stages of deflation, transportation and sedimentation. The most principled and successful areas in this regard are deflation areas. In this study, using field studies, satellite imagery and visual interpretation, erosion areas including transportation, sediment and deflation were identified. Selecting two areas in the points of deflation and transportation, the durability and longevity of pebble mulch for three years was studied to show that spending time in finding the best place to implement combat to desertification projects is the most important step in reducing human and financial costs and dust control. Estimation of wind erosion rate in deflation points was done by measuring wooden indices. The results obtained from the collected data of wooden indices in Segzi plain indicate an average of 1.9 kg/m² y-1 from the soil surface, and in Fesaran plain indicate an average of 1.2 kg/m² y-1 from the soil surface, Which shows that the project site in Segzi plain is located in the source area and the amount of wind is higher than the project site in Fesaran plain, which is a transport and sediment area, is faced with less wind erosion. Also, by soil science studies, the reason for failure of Haloxilon ammodendron species planting projects in some parts of Segzi plain can be understood, which indicates the incorrect choice of the location of biological projects.