اثر محلول پاشی کودآهن بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی سرخارگل (echinaceae purpurea) تحت تیمارهای کم‌آبی

به‌‌منظور بررسی اثر رژیم‌های آبیاری و محلول‌پاشی نانوکلات‌آهن بر برخی ویژگی‌های رشدی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی سرخارگل (echinaceae purpurea (l.) monch) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه غیرانتفاعی بهاران گرگان در سال زراعی 1397-1396 به‌‌اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح دور آبیاری (شامل هر 3‌روز یکبار (شاهد)، 6، 9 و 12 روز یکبار آبیاری) به‌عنوان عامل اصلی و چهار سطح محلول‌پاشی نانوکلات‌آهن (عدم محلول‌پاشی (شاهد)، 3، 6 و 9 در هزار) لحاظ شد. نتایج نشان داد افزایش فاصله آبیاری سبب کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، وزن تازه و خشک گیاه، وزن تر و خشک ریشه شد. همچنین دور آبیاری در بالاترین سطح منجربه کاهش محتوای نسبی آب برگ و نشت یونی شد. میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی اندام هوایی و قند محلول تحت تاثیر دور آبیاری افزایش و در سطح سوم آبیاری به حداکثر مقدار خود رسید. محلول‌پاشی نانوکلات‌آهن نیز بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده به‌جز فنل اندام هوایی و وزن تازه گیاه تاثیر معنی‌داری داشت. این اثر در سطوح سوم و چهارم تیمار بیشترین مقدار بود. نتایج اثر متقابل این دو عامل نشان داد که 6 روز یک‌بار آبیاری و محلول پاشی 6 در هزار نانوکلات‌آهن موجب افزایش قند محلول و فعالیت آنتی‌اکسیدانی شده، بیشترین مقدار پرولین از سطح چهارم دور آبیاری و کاربرد 9 در هزار نانوکلات‌آهن مشاهده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که افزایش شدت تنش خشکی باعث کاهش صفات مرفولوژیکی و محتوای نسبی آب برگ و افزایش پرولین، فعالیت آنتی‌اکسیدانی،‌ فنل، قند و نشت یونی شد. تیمار کودی نانوکلات‌آهن از گیاهان سرخارگل در برابر تنش خشکی محافظت نموده و باعث کاهش خسارت های ناشی از تنش خشکی می‌شود. به‌طورکلی می‌توان اعمال 6 در هزار نانوکلات‌آهن را برای کاهش تاثیر سوء رژیم های آبیاری توصیه کرد.

Effect of iron nutrient on growth, physiological and biochemical trait of Echinaceae purpurea to water deficit treatments

In order to study the effects of irrigation period and iron nanochelate on the some morphophysiological and biochemical characteristics of Echinaceae purpurea L., a experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design with three replications at research farm of Baharan University of Gorgan, during growing season of 20172018. The treatments were four levels of irrigation periods (every 3 as control, 6, 9 days and 12 days) and iron nanochelate (INC) including four levels (0 as control, 3, 6 and 9 in liter). Results showed that the irrigation periods increasing was decreased plant height, shoot wet and dry weight, root wet and dry weight. Highest irrigation period reduced in RWC and ion linkage. The antioxidant activity and soluble sugar were gone up under irrigation period and the maximum amount was in third level of irrigation. INC has significant effect on all traits except of shoot total phenol and shoot wet weight that the most effect was in third and fourth. Interaction effect of these treatments was showed that every 6 days and 6 in liter of INC increased soluble sugar and antioxidant activity and the most amount of proline was produced in every 12 days and 9 in liter of INC. Results of this study showed that drought stress increasing decreased morphological charactristics and RWC. However, proline, soluble sugar, total phenol, ion linkage and antioxidant activity were climbed. However, INC protects E. purpurea from drought stress and reduces damage caused by drought stress. Generally, 6 in liter of INC was advised for reducing of negative effects of irrigation regimes.