ارزیابی روند تغییرات پوشش گیاهی در طرح‌های بیابان‌زدایی با استفاده از تکنیک‌های remote sensinggis

براثر فعالیت‌های انسانی و پدیده‌های طبیعی چهره زمین همواره دستخوش تغییر می شود. ازاین‌رو برای مدیریت بهینه مناطق طبیعی آگاهی از روند و میزان تغییرات پوششی /کاربری اراضی از ضروریات محسوب می شود و برآورد این تغییرات از اهمیت بسزایی برخوردار است. بازبینی این تغییرات از طریق تصاویر ماهواره ای و پیش بینی و ارزیابی پتانسیل آن‌ها از طریق مدل‌سازی می تواند به برنامه ریزان محیط‌زیست و مدیران منابع طبیعی برای تصمیمات آگاهانه تر کمک کند. در پژوهش حاضر آشکارسازی و ارزیابی کمی روند تغییرات پوشش گیاهی در مناطق تحت طرح های بیابان زدایی شامل شهداد و بم در استان کرمان وگرمسار در استان سمنان در طول یک دوره زمانی 30 ساله طی سه بازه زمانی 1987، 2002 و 2017 میلادی انجام گرفت. بدین منظور نقشه های شاخص پوشش گیاهی ndvi و کاربری اراضی با استفاده از تصاویر سنجنده های +etm و tm و oli ماهواره لندست به ترتیب در سه دوره زمانی مربوطه در کلاس‌های اراضی با پوشش گیاهی، فاقد پوشش گیاهی و اراضی کشاورزی به ترتیب با ضریب کاپای 0.83 تا 0.86 برای سال 1987 و ضریب کاپای 0.91 تا 0.92 برای سال 2002 و ضریب کاپای 0.94 تا 0.95 و همچنین دقت کل بین 88 تا 97 به دست آمد. پس از تهیه‌ی نقشه‌های کاربری اراضی در سال‌های مختلف، پایش تغییرات کاربری با روش change detection بررسی گردید. نتایج نشان داد با بررسی روند تغییرات صورت گرفته در طی دوره‌های موردمطالعه، اراضی دارای پوشش گیاهی در این سه منطقه روند افزایشی داشته و در مقابل اراضی بدون پوشش به‌مرور به اراضی با پوشش گیاهی تبدیل گشته‌اند. همچنین اراضی کشاورزی در این مناطق در طی این سه دوره روند افزایشی داشته‌اند. درنهایت صرفه اقتصادی طرح‌های اجراشده در مناطق موردمطالعه محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفت.

Evaluation of vegetation changes in desertification projects using RSGIS techniques

The earth landscape is always changing due to human activities and natural phenomena. Therefore, in order to optimize the management of the natural areas, knowledge of the trend and extent of land cover / land use changes is considered necessary, and the estimation of these changes is of great importance. Reviewing these changes through satellite images and predicting and evaluating their potential through modeling can help environmental planners and natural resource managers to make more informed decisions. In the present study, quantitative detection and evaluation of changes in vegetation was performed in the areas with combat desertification projects, Shahdad and Bam in Kerman province and Garmsar in Semnan province, during a 30year period within 1987, 2002 and 2017. The NDVI vegetation index and land use maps were produced using the ETM + TM and OLI satellite images in the three corresponding periods for the vegetation lands/nonvegetation lands, and agricultural lands. The Kappa coefficient of 0.83 to 0.86, 0.91 to 0.92, and 0.94 to 0.95 was calculated for 1987, 2002, and 2017, respectively, and the total accuracy was between 88 % and 97 %. After providing the land use maps in different years, the monitoring of land use changes was investigated using the change detection methods. According to the trend of changes during the studied periods, our results showed that the vegetation lands in these three areas had an increasing trend, and the nonvegetation lands were turned to vegetation lands over time. Moreover, an increasing trend was found for the agricultural lands during these three periods. Finally, the costeffectiveness of projects implemented in the studied areas was calculated and evaluated.