ارزیابی پتانسیل روان‌گرایی در استان مازندران با کمک مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی با نگاهی بر معیار ایشیهارا

عموماً روان‌گرایی در خاک‌های ماسه‌یی ریزدانه و اشباع رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به جابجایی‌های مخرب زمین در حین زلزله شود. پتانسیل رخداد این پدیده‌ تابع جنس خاک، سطح آب زیرزمینی، زلزله‌خیزی منطقه و همچنین عمق لایه‌ی سربار است. این نوشتار ضمن معرفی اثر لایه‌ی سربار غیر روان‌گرا در توانایی جلوگیری از روان‌گرایی لایه‌ی روان‌گرای زیرین در قالب معیار ایشیهارا، ضریب اطمینان تصحیح‌شده در برابر روان‌گرایی را برای برخی نواحی استان مازندران محاسبه می‌کند و نهایتاً به ارایه‌ی پهنه‌بندی روان‌گرایی در بخش‌های مرکزی و غرب و همچنین شرق استان مازندران می‌پردازد. پهنه‌بندی ارایه‌شده فقط کلی و کیفی است و با توجه به کم‌بودن تعداد گمانه‌های مربوط به آزمایش‌های صحرایی در سطح استان می‌تواند فقط به‌منزله‌ی راهنمای کلی جهت ضرورت مطالعات بیشتر در بخش‌هایی از نوار ساحلی تلقی شود. در تعدادی از شهرهای نوار ساحلی همچون محمودآباد و بابلسر به‌نظر می‌رسد مهندسان طراح باید توجه ویژه‌یی به پدیده‌ی روان‌گرایی داشته باشند و با درنظرگرفتن تمهیداتی چون پی‌های گسترده و عمیق، چاه‌های شنی، زهکش‌های فتیله‌یی و غیره به مقابله با این پدیده‌ی ویرانگر بپردازند. بدیهی است اظهارنظر قطعی در مورد وقوع این پدیده و پتانسیل رخداد آن ملزم به ارایه‌ی طرح آزمایش‌های برجا به‌خصوص برای پروژه‌های با درجه‌ی اهمیت بالا در آیین‌نامه‌ی زلزله‌ی ایران است.