تحلیل چالش‌های سازمانی در توسعه کاربرد سامانه‌های نوین آبیاری با تاکید بر سامانه نوسازی شده آبیاری کم‌فشار

مدیریت بهینه منابع آب در پاسخ به افزایش فشار بر منابع آب محدود در سراسر جهان یک ضرورت محسوب می شود، این امر تا حدود زیادی با به کارگیری فناوری هایی که منجر به افزایش بهره وری آب می شوند، ممکن خواهد شد. با توجه به این‌که توسعه فناوری های بهبوددهنده بهره وری آب با موانع متعددی روبروست، این پژوهش، با هدف تحلیل چالش های سازمانی در توسعه کاربرد سامانه های نوین آبیاری به‌ویژه سامانه آبیاری کم فشار در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. داده های تحقیق با استفاده از فن مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و گفتگو با کارشناسان بخش های آب و خاک و ترویج کشاورزی به‌صورت هدفمند جمع آوری شد. به منظور اطمینان از روایی پژوهش از روش بازبینی توسط اعضا استفاده گردید. داده ها به کمک روش نظریه پایه ور و با استفاده از نرم افزار مکس کیودا10، طی مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس تحلیل های صورت گرفته، تعداد هشت مقوله اصلی، 24 مقوله فرعی و 165 واحد مفهومی معنادار به‌دست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که چالش های سازمانی به‌عنوان عوامل بازدارنده در توسعه کاربرد سامانه آبیاری کم فشار نقش دارند که به‌ترتیب اولویت شامل شامل موانع زیرساختی (21.82درصد)، موانع اقتصادی (21.21 درصد)، نقص در نظارت و ارزیابی (16.97 درصد)، موانع شناختی آموزشی (13.33 درصد)، سطح پایین مشارکت و همکاری (9.70 درصد)، موانع سیاسی (9.09 درصد)، ضعف در تحقیقات (6.06 درصد) و عدم انگیزه کارکنان(1.82 درصد) می باشد از نظر پاسخگویان، کافی نبودن بودجه اختصاص یافته به توسعه فناوری ، عدم نظارت مناسب بر فعالیت شرکت های خصوصی و ضعف تمکن مالی کشاورزان، بیشترین فراوانی را داشتند. با توجه به نتایج به دست آمده، در راستای ایجاد فرصت های عادلانه در دستیابی به فناوری های مرتبط در بخش آب که از هدف های سند فناوری های راهبردی آب می باشد، برنامه های حمایتی دولت و ارائه تسهیلات بدون عوض، باید در راستای توجه بیشتر بر وضعیت کشاورزان خرده پا صورت گیرد.