بررسی شاخص‌های توسعه انسانی در مناطق روستایی ایران بر اساس مدل undp

این پژوهش کاربردی، در قالب یک تحقیق اسنادی و تحلیل ثانویه اطلاعات و با هدف ارزیابی و تحلیل شاخص توسعه انسانی و مولفه‌های آن بر اساس داده‌های رسمی ثانویه جمعیت‌شناختی، اقتصادی و آموزشی در مناطق روستایی ایران به انجام رسید. در این پژوهش بر اساس معیارهایundp، ابتدا نسبت به طبقه‌بندی استان‌های مختلف کشور از لحاظ شاخص توسعه انسانی و مولفه‌های آن بر اساس داده‌های رسمی کشور در سال 1395 و سپس پهنه‌بندی این مناطق اقدام شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که از لحاظ شاخص توسعه انسانی، استان‌ها به دو طبقه متوسط(30 استان) و پایین(سیستان و بلوچستان) تقسیم شدند. یافته‌های پژوهش در بخش مولفه‌های توسعه انسانی نیز نشان داد که‌ از لحاظ شاخص امید زندگی استان‌های مختلف کشور در دو طبقه بسیار بالا و بالا قرار گرفتند. در گروه اول استان تهران با امتیاز 0.840 رتبه نخست بود و در گروه دوم 24 استان قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش در ارتباط با شاخص آموزش هم مناطق روستایی کشور را به دو طبقه خیلی بالا و بالا تقسیم کرد. در طبقه اول 11 استان قرار داشتند که استان البرز با کسب بالاترین مقدار شاخص یعنی 0.891 در جایگاه نخست قرار گرفت و در طبقه دوم نیز 20 استان دیگر قرار گرفتند. اما بر خلاف شاخص امید زندگی و شاخص آموزش، شاخص درآمد سرانه وضعیت مطلوبی نداشت و از این لحاظ همه مناطق روستایی ایران در یک گروه قرار گرفتند. حداکثر مقدار این شاخص به استان مازندران با امتیاز 0.485 و حداقل آن به استان سیستان و بلوچستان با امتیاز 0.270 تعلق گرفت.

An Investigation of Human Development Indices in Rural Areas of Iran Based on UNDP Model

This applied research, in terms of documentary method and secondary information analysis, was conducted with the aim of investigating human development index(HDI) and its components based on official secondary demographic, economic and educational data in rural areas of Iran. In this study, the rural areas in different provinces were classified in two steps, first, classification was done by using of country’s official data in 2017 for HDI and its’ components measurement, based on UNDP criteria,and then zoning of these areas was taken. The research findings showed that the provinces were divided into two categories, middle(30 provinces) and low(Sistan and Baluchestan) classes in terms of HDI values. The findings of the research in the components of HDI also showed that in terms of Life Expectancy Index(LEI) values, 31 provinces were divided into two categories as very high and high LEI value. In the first group, Tehran province achieved the first rank and 24 provinces were categorized in the second group regarding. The third categorization was done by considering Education Index(EI) values,that rural areas were divided into two classes by very high and high. Eleven provinces were placed in the first group. Accordingly, the Alborz province achieved the highest index value. But Per Capita Income Index(PCII), the whole of Iran’s rural areas were placed in one category, based on PCII values.The maximum value of this index allocated to Mazandaran province by a score of 0.485 and the minimum of PCII belonged to the Sistan and Baluchestan province with a score of 0.270.