بررسی نگرش جوامع محلی نسبت به احداث سد بهشت‌آباد در استان چهارمحال بختیاری

احداث سدهای مخزنی جهت ذخیره­سازی و انتقال آب بین‌حوزه‌ای یکی از سیاست­های مهم کشور ایران جهت تامین آب در دهه­های اخیر بوده است که به‌نوبه خود می­تواند اثرات مثبت و منفی متعددی بر ابعاد مختلف زندگی جوامع محلی مبدا و جوامع مقصد داشته باشد. در این مطالعه پیمایشی، با استفاده از روش نمونه­گیری چندمرحله‌ای 200 خانوار از 3514 خانوار منطقه انتخاب شدند و داده­ها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه ساختاریافته گردآوری گردیدند. به‌طورکلی جوامع محلی نگرش نسبتاً منفی نسبت به احداث سد داشتند، زیرا احداث سد سبب تخریب محیط طبیعی منطقه، مهاجرت، بی‌خانمانی و ناهنجاری­های اجتماعی و فرهنگی مردم محلی می­گردد. تحلیل رگرسیون نشان داد که نگرش جوامع محلی تحت تاثیر متغیرهای میزان وابستگی خانوار به منابع طبیعی، خانوارهای شاغل در بخش کشاورزی، درآمد خانوار وابسته به صنایع‌دستی، افراد شاغل در بخش غیر کشاورزی خارج از منطقه و دسترسی خانوار به خدمات و زیرساخت‌ها بود. خانوارهایی با وابستگی بیشتر به منابع طبیعی و همچنین خانوارهای که دارای مشاغل وابسته به منطقه به‌ویژه کشاورزی و فروشندگی بودند نسبت به خانوارهای شاغل در بخش غیر کشاورزی و خانوارهای با دسترسی بیشتر به خدمات و زیرساخت­ها با آسیب‌پذیری کمتر، نگرش منفی‌تری داشتند.

Local Communities Attitudes towards the Construction of the Beheshtabad Reservoir Dam in the Chaharmahal and Bakhtiari Province

Constructing reservoir dams for water storage and interbasin water transfer is one of the main policies of recent decades in Iran for providing water that can have numerous positive or negative impacts on damaffected local communities living in origin basin or people living in the receiving watersheds. This research aimed to investigate local communities’ attitude towards the construction of the Beheshtabad reservoir dam in the Chaharmahal and Bakhtiari Province using a survey methodology. A sample of 200 out of 3514 households of the origin basin who may be affected if the dam is constructed was randomly selected. The data were collected using the structured interview technique and a questionnaire confirmed in terms of validity and reliability measures. Local communities tended to have negative attitude towards constructing the dam, particularly that it would cause the destruction of the basin’s environment and nature and escalating ruralurban migration and sociocultural abnormalities of local communities. Regression analysis showed that the attitude is explained by dependency on natural resources, having agricultural occupation, land area, the number of days working as nonagricultural laborer, access to external services and facilities and income from handcraft production. The households with higher dependency on natural resources and with occupations depended on the area, particularly agriculture and sales occupation, had higher negative attitudes, while the households who worked outside the origin basin, specially nonagricultural workers, and the households with higher access to external services and facilities and resources less affected by the dam had less negative attitudes towards the dam construction.