عوامل تاثیرگذار بر استفاده بی‏رویه کشاورزان از آفت‏ کش ‏ها و ارزیابی رفتار خودحفاظتی آنان در کار با آفت‎کش ها (مورد مطالعه: استان زنجان)

افزایش فوت انسان‏ها به علت استفاده نا‏امن از آفت‏کش‏های شیمیایی، یکی از جدی‏ترین خطرات شغلی است که کشاورزان در کشور‏های در حال توسعه با آن مواجه هستند. بنابر‏این، هدف تحقیق حاضر، بررسی عوامل تاثیرگذار بر استفاده بی‏رویه کشاورزان از آفت‏کش‏ها و شناخت موانع اتخاذ اقدامات خودحفاظتی در استفاده از آفت‏کش‏های شیمیایی در استان زنجان می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل خبرگان موضوعی در استان زنجان بودند که از بین آن‏ها 20 نفر با استفاده از روش نمونه‎گیری هدفمند انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌‏های تحقیق از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. تجزیه و تحلیل کیفی داده‌ها با استفاده از نرم ‌افزار مکس‌‏کیودا نسخه 12 انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که اصلی‏ترین عوامل تاثیرگذار بر استفاده بی‏رویه کشاورزان از آفت‏کش‏های شیمیایی شامل ضعف شناختی اطلاعاتی (آگاهی پایین از عوارض استفاده از سموم، اطلاعات اندک از اصول کنترل آفات و مزایای کشت ارگانیک)، ضعف خدمات آموزشی ترویجی (اطلاع‎رسانی ضعیف و دشواری در دسترسی به اطلاعات، کمبود دوره‎های آموزشی مرتبط و دسترسی کم و محدود بودن تعداد کارشناسان)، ویژگی‎ شیوه‏های کنترل شیمیایی آفات (قیمت پایین سموم، اثربخشی بیشتر سموم نسبت به دیگر شیوه‏های کنترل آفات، سهولت در دسترسی و استفاده از سموم)، ضعف حمایتی و عوامل فردی بوده است. افزون بر این، نتایج تحقیق حاکی از آن بود که متغیرهای عدم توجه دولت و سازمان‎های ذی‏ربط به سلامت کشاورزان، ضعف عمومی فرهنگ سلامت در بین روستاییان، عوامل اقتصادی، عوامل فردی و نگرشی، ضعف اطلاعات و موانع مرتبط با تجهیزات حفاظت فردی بر اتخاذ رفتارهای خودحفاظتی کشاورزان در استفاده از آفت‌کش‌ها تاثیر دارند.

factors affecting farmers’excessive use of application chemical pesticides and Analyzing the self-protective behavioure about the use of chemical pesticides (Case Study: Zanjan province)

Increased mortality and morbidity of humans due to unsafe use of chemical pesticides are the most serious occupational hazards faced by farmers in developing countries. As such, The purpose of this research was to investigation of factors affecting farmers’ excessive use of application pesticides and identify barriers to farmers’ usage of selfprotective behavioure about the use of chemical pesticides in Zanjan province. The statistical population of this study consisted of the thematic experts in Zanjan province of which 20 persons were selected using the purposive sampling method. Semistructured interviews were used to collect data. The software of MAXQDA 12 was used to analyze the data. The results of the study showed that the main factors affecting the farmers’ excessive use of application pesticides were cognitiveinformational weakness, educationalextensional services weakness, Characteristic of chemical pest control methods, supportive weakness and personal factors. Additionally, the results of the study indicated that the variables Lack of attention of the government and relevant organizations to farmers’ health, health culture weakness among farmers, economic factors, personal factors, information weakness and Individual protection equipment barriers effected selfprotective behaviors of farmers in the use of pesticides.