بررسی و تحلیل روایتگری ایدئولوژیک در تاریخ نگاری شاهنامه بر مبنای نامۀ رستم هرمزد در پایان شاهنامه

از مسائل مهمِ مورد بررسی تاریخ نگاری، شناخت محرّک تاریخ نگار به سمت تاریخ نگاری و هدف او از نوشتن تاریخ است. هدف مورّخ از نگاشتن تاریخ، بر ساختار تاریخ او تاثیر می گذارد و در آن نمود پیدا می کند. روایت مورّخ از حوادث تاریخی، روایت معناداری است که باعث شکل گرفتن نتیجه ای ویژه در ذهن خواننده می شود. هدف او از تاریخ نویسی ترویج یا تایید یک ایدئولوژی از خلال روایات تاریخی است. تاریخ نگاری ابزار و رسانۀ مستندسازی ایدئولوژی است. این گونه، مورّخ یک روایت تاییدگر را از رخدادها سامان می دهد. در این پژوهش، می‌توان شاهنامه را همچون تدوینگران، شاعر خوانندگان روزگار تالیف، متنی تاریخی دید و با کمک دانش روایت شناسی، روایتگری ایدئولوژیک را در آن ردیابی کرد و از روایت، به ایدئولوژی بعضاً پنهانِ سازندۀ آن پی برد. بخش محوری این بررسی، «پادشاهی یزدگرد» در انتهای شاهنامه  با چهارچوب نظری بوطیقای زمان روایی ژرار ژنت است. مراد نگارندگان از واژه ایدئولوژی نظام فکری تحلیلی عمدتا در زمینه اندیشه های سیاسی و حکومتی است.

ideological narrative in shahname historiography

according to an old history philosophy, some general rules govern the history. so if the man does same works in different times, the results usually will be same. therefore, we should write or study the history for knowing and predicting witch works lead witch results. but in this research, we show the story was reverse in shahname as a part of persian historiography. the historians at first, determine the general rules according to their central thoughts and then write the history in direction of the central thoughts. they write the history for documenting a thought. for analyzing we selected “the kingdom of yazdgerd”, last part of shahnameh as an important and effective period that changed the cultural order of the shahnameh’s atmosphere to the cultural order of the historian period. our metoodology is based on time narrative theory of gérard genette.