تجدد ادبی در مطبوعات اواخر عصر قاجار

تجدد ادبی علاوه بر داشتن پشتوانه‌های بومی و تغییر در زیرساخت‌ها و مناسبات اقتصادی و سیاسی، متاثر از شناخت ادبیات غربی نیز بود و روشنفکران ایرانی که در حوزۀ تولید متون ادبی فعالیت داشتند، با انتشار آثار خود موجب رونق گرفتن دیدگاه‌ها و سبک‌های تازه در حوزۀ ادبیات شدند. با بررسی نشریات در بازۀ زمانی مشروطیت تا پایان قاجار متوجه می‌شویم که بحث تجدد ادبی در حوزۀ مباحث نظری تجدد ادبی؛ نوآوری در شکل و محتوای متن‌های ادبی؛ رونق گرفتن ترجمه؛ گسترش پژوهش‌های ادبی و رونق گرفتن نقد ادبی مطرح بوده است. البته روشنفکران و ادیبان ایرانی فهم‌های گوناگونی از مسئلۀ تجدد داشته‌اند. گروهی معتقد بودند منظور از تجدد ویران کردن هر چیزی است که متعلق به پیشینیان و سنت است و لازم است از گذشتۀ ادبی خویش فاصله بگیریم و ادبیاتی متناسب با زمانه خویش بیافرینیم. دستۀ دیگر از تجددخواهان که گرایش‌های ملی‎گرایانه داشتند تجدد ادبی را در سره‌گرایی و پاک‌سازی زبان فارسی از واژه‌های عربی و غربی می‌دانستند. گروه دیگر از ادیبان در برابر مسئلۀ تجدد، موضعی میانه در پیش گرفتند. ایشان عقیده داشتند می‌توان با حفظ سنت ادبی، به موضوعات جدید نیز پرداخت. از نظر این گروه سنت و تجدد، امری تقابلی به شمار نمی‌آمد، بلکه موضوعی تداومی بود و تجدد در امتداد سنت شکل می‌گرفت.

literary modernity in late qajar era press

while literary modernity in iran had national underpinnings and was brought about by changes in the economic and political relations and infrastructures of the country, it was also influenced by the knowledge of western literature, and iranian intellectuals who were producing works of literature also promoted new perspectives and styles in literature through the publication of their works. examining the publications in the time period starting from the constitutional revolution to the end of qajar era, we found that the issue of literary modernity was present in the following areas: theoretical issues of literary modernity, innovation in the form and content of literary texts, flourishing of translation, development of literary research, and flourishing of literary criticism. however, iranian intellectuals and scholars had different understandings of modernity. some believed that modernity was tantamount to destroying tradition and everything belonging to the past, and that it meant moving away from the literary past to create a literature that suited the contemporary times. another group of modernists who had nationalist tendencies considered the aim of literary modernity to be the purification of persian language by eliminating arabic and western [loan] words. another group of scholars took the middle ground on the issue of modernity. they believed that new topics could be addressed while preserving the literary tradition. to them, tradition and modernity were not in conflict, but rather were a continuous issue, and modernity could take shape alongside tradition.