بازتاب وجوه فرهنگ ایرانی در منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: مطالعه‌ی موردی مجموعه‌های پرفا، مینا و فارسی بیاموزیم

به‌باور زبان‌شناسان اجتماعی، زبان و فرهنگ مفاهیمی جدایی‌ناپذیرند و نمی‌توان نشانه‌های دستگاه زبان را از دلالت‌های فرهنگی‌شان تهی کرد. ازاین‌رو، امروزه اهمیت آموزش فرهنگ در فرآیند آموزش زبان مورد تاکید فراوان است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش برآمد که از میان مجموعه‌ کتاب‌های «مینا»، «فارسی بیاموزیم» و «پرفا»، کدام‌یک وجوه فرهنگ ایرانی را بیشتر بازتاب داده است. بدین منظور، در این پژوهش ابتدا بخش‌هایی که متضمن مولفه‌های فرهنگ ایرانی بودند، به روش کتابخانه‌ای از متون مذکور استخراج شدند و با بهره‌گیری از نرم‌افزار اکسل پیکره‌ای از داده‌های فرهنگی ایجاد شد. سپس داده‌ها با استفاده از چک‌لیست بایرم (1993) برچسب خوردند و در هشت دسته جای گرفتند. درنهایت از رهگذر بررسی کمی داده‌ها مشخص شد که «کلیشه‌ها و هویت فرهنگی» بیش از دیگر وجوه فرهنگی در کتب موردبررسی بازتاب یافته است. همچنین یافته‌های پژوهش نشان داد که محتوای آموزشی کتاب‌های فارسی بیاموزیم آمیختگی بیشتری با وجوه مختلف فرهنگ ایرانی داشته است و پس‌ازآن به‌ترتیب مجموعه‌ کتاب‌های پرفا و مینا قرار می‌گیرند. شایان توجه است که در تمام منابع بررسی‌شده حضور عناصر «فرهنگ سطحی» نسبت به عناصر «فرهنگ ژرف» به طرز قابل‌توجهی پررنگ‌تر بوده است.

Reflection of Cultural Aspects in Persian Language Textbooks:A case Study of Mina, Parfa and Farsi Biamoozim.

Language and culture are inseparable concepts, and cultural implications are indispensable to the teaching of language as a system of signs. Today, the importance of teaching culture is recognized more than ever before. The goal of this paper is to determine the extent to which each of the three series of Persian Language textbooks has reflected different aspects of Iranian culture. In doing so, we have extracted parts of these books which contain cultural references by using the library method. All data was then transferred to Excel to compile a corpus of cultural references found in the books, later being categorized under eight cultural tags based on Byram’s Checklist (1989). Analysis of the data revealed that most frequently reflected aspects were stereotypes and cultural identity. In addition, Farsi Biamoozim showed the highest tendency to refer to aspects of Iranian culture among the three series, with Parfa and Mina following respectively. The presence of elements of “surface culture” was more notable than that of “deep culture”.