|
|
تحلیل طنزپردازی در حماسههای مضحک منظوم از قرن هشتم تا پیش از مشروطه (با تکیه بر موش و گربه، مزعفر و بغرا، صوف و کمخا)
|
|
|
|
|
نویسنده
|
نعمتی یاسمن ,ستاری رضا
|
منبع
|
تاريخ ادبيات - 1397 - دوره : 11 - شماره : 2 - صفحه:77 -100
|
|
|
چکیده
|
طنز در متعالی ترین شکل خود، نوعی نقد جامعه شناسانه است و به موازات آن، ماهیت نقد، امکانات تازه ای را کشف می کند و به مفاهیم هیئت تازه می بخشد. حماسه های مضحک، از خلاقانه ترین اشکال طنز و حاصل تلفیق گفتمان های طنز و حماسه اند که در تاریک ترین دورۀ سیاسی ایران تولد یافته اند. مردمی که «جنگ» را در هجوم، قتل و غارت مغول و تیموری، به بدترین شکل تجربه کرده اند، روح عصیانگرشان آنان را برآن می دارد تا به هر شیوۀ ممکن، ماهیت نبرد را به چالش بکشند و چه قالبی مطمئن تر از طنز و شخصیت های مضحک؟ مهم ترین حماسه های مضحک منظوم ادبیات فارسی پیش از مشروط عبارت اند از: موش و گربه، مزعفر و بغرا و صوف و کمخا. این آثار، از لحاظ به کارگیری سازوکارهای حماسی بسیار غنی تر از حماسه های مضحک پس از مشروطه اند، تقابل دوگونۀ گفتمان در آن ها وضوح بیشتری دارد و از جهت ویژگی های اصلی این نوع ادبی، از اصالت ویژه ای برخوردارند و با بررسی آن ها می توان به اصلی ترین شگردهای تلفیق گفتمان های طنز و حماسه راه برد؛ زیربنای شکل گیری هر طنزی، عنصر «ناسازگاری» است و بهترین روش شناخت کیفیت آثار طنز، بررسی شگردهای ناسازگاری در آن هاست. مهم ترین عناصر طنزساز در این آثار، برآمده از ناسازگاری «گفتمانی» و «معنایی» ست. انتقاد در ناسازگاری گفتمانی، در دو کارکرد: نقد قدرت حاکمه و ارزش های اجتماعی در نوسان است و در این بخش، طنزپردازان به شرح نمادینی از اوضاع جامعه و بیان اصلی ترین نیازهای جامعۀ خود می پردازند و با ایجاد ناسازگاری معنایی با نقد ضد قهرمان و رذایل موجود در اجتماع، عوامل عدم پیشرفت جامعه را به مخاطب یادآور می شوند.
|
کلیدواژه
|
ادبیات پیش از مشروطه، حماسۀ مضحک، شگردهای طنزپردازی، ناسازگاری گفتمانی، ناسازگاری معنایی.
|
آدرس
|
دانشگاه مازندران, ایران, دانشگاه مازندران, ایران
|
پست الکترونیکی
|
rezasatari@umz.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Abdul Khaliq Ghajdwani advices Codicological survey and Analysis of Wasiyatnameh , Written by the Founder of khajeghan Order
|
|
|
Authors
|
|
Abstract
|
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|