برآورد مکانمند ارزش اقتصادی خدمات زیستگاهی مناطق خشک برمبنای هزینه فرصت

هدف: ارزش‌گذاری کالاها، کارکردها و خدمات اکوسیستم ها امری لازم و ضروری است و انکار ارزش آن‌ها در درازمدت، پیامدهای منفی و نامطلوبی برای جامعه در برداشته است.روش و داده: روش ارزش‌گذاری اقتصادی خدمات زیستگاهی در این پژوهش، رهیافت هزینه فرصت، از جمله تکنیک ‌های مبتنی بر بازار است. هزینه فرصت اشاره به هزینه از دست رفتن منافع یک فرصت برای پرداختن به یک فرصت دیگر، دارد. از این رو داده ‌های مربوط به درآمدهای توسعه ای سالانه (gdp) نظیر صنعت، معدن و سکونتگاه ها از طریق گزارش‌های آماری استخراج گردید. سپس gdpr نیز از طریق مفهوم ‌سازی هزینه فرصت با شاخص کیفیت زیستگاه، محاسبه شد. به منظور برآورد مکان‌مند ارزش های اقتصادی خدمت اکوسیستم زیستگاهی، از نقشه کیفیت زیستگاه و تحلیل ‌های آمار فضایی بهره برده شده است.یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد ارزش کل خدمات زیستگاهی در استان خراسان جنوبی معادل 544465/16 میلیارد ریال در سال 1400 بوده است. ارزش ‌های این خدمت در مرزهای اکولوژیک (زیرحوزه ها) نشان داد مجموع ارزش های کویر لوت، دارای بالاترین مقدار است، در حالی که میانگین ارزش اقتصادی در کویر لوت (3/32)، دارای رتبه سوم در بین چهار زیرحوزه است. دلیل این امر بیشتر متوجه وسعت کویر لوت و شرایط غیریکنواخت حاکم در آن است. همچنین ارزش خدمت زیستگاهی در هر هکتار از استان، حدود 36 میلیون ریال برآورد گردید.نتیجه‌گیری: بر مبنای یافته‌های تحقیق می‌توان بیان نمود، پهنه های ارزشمندی در شمال شرق به صورت متراکم وجود دارد. این محدوده نسبت به بقیه استان از آب و هوای مطلوب تر و میانگین بارشی بالاتری برخوردار است. اما نکته حائز اهمیت در نیمه غربی مرکزِ استان خراسان جنوبی نیز شرایط مشابهی با آنچه بیان گردید دارد، با این تفاوت که در مناطق خشک تر این استان قرار گرفته است. این موضوع با توجه به شدت و تراکم فعالیت‌های معدنی می تواند مورد توجه برنامه‌ریزان حفاظت تنوع زیستی قرار گیرد.نوآوری، کاربرد نتایج: تغییر رویکرد ارزش‌گذاری اقتصادی به سمت روش های تجزیه و تحلیل مکانی (مختصات دار یا زمین مبنا) می ‌تواند، ابزار قوی تری را جهت اتخاذ تصمیمات صحیح و خردمندانه، در اختیار مدیران سرزمینی قرار دهد؛ لذا یافته های کمی و مکانی این پژوهش می تواند به عنوان یکی از مولفه‌های تصمیم ‌گیری در ارزیابی اثرات محیط ‌زیستی، جانمایی طرح های توسعه ای و برآورد خسارات آن‌ها لحاظ گردد.

spatial estimating the economic value of habitat services in arid regions using opportunity cost

aim: valuing goods, functions, and ecosystem services is necessary. not considering their long-term value has unfavorable consequences for society.material method: in this research, the economic valuation of habitat services use the opportunity cost approach, including market-based techniques. an opportunity cost is the cost of passing up one opportunity for another. data related to annual development incomes (gdp), such as industry, mining, and settlements, were extracted from statistical reports. using the habitat quality index, we calculated the gdpr. to estimate the economic value of habitat services, habitat quality maps and spatial statistical analyses were used.findings: in south khorasan province, habitat services were worth 544,465.16 billion rials in 2020. lut desert has the highest total value within ecological boundaries or subbasins, while lut desert (3.32) ranks third among the four subbasins in terms of economic value. in part, this is due to the vast expanse of the lut desert and its nonhomogeneous conditions. the value of habitat ecosystem services per hectare in the province was estimated to be around 36 million rials.conclusion: the research findings indicate valuable areas in the northeast with a favourable climate and higher rainfall than the rest of the province. however, the western half of the central region in south khorasan province has similar conditions but is more arid. biodiversity protection planners must consider the impact of mining activities in this area.innovation: shifting the economic valuation approach towards spatial analysis methods (space-based), which can provide landscape managers with a more powerful tool for making informed and wise decisions. the quantitative and spatial findings from this research are crucial for evaluating environmental impacts, creating development plans, and estimating damages during decision-making processes.