علل ادراک شده آسیب پذیری کشاورزان با تاکید بر خشکسالی (مطالعه موردی: مناطق بیابانی شرق اصفهان)

هدف: امروزه خشکسالی یکی از مخاطرات مهم طبیعی محسوب می ‌شود که دارای پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم به ویژه در نواحی روستایی است. خشکسالی ‌های پیاپی باعث از بین رفتن کشاورزی شده است و در نتیجه از بین رفتن کشاورزی موجب آسیب ‌پذیری ساکنان روستایی می‌ گردد که معیشت آنان وابسته به کشاورزی است. هدف از این مقاله بررسی علل ادراک شده آسیب‌ پذیری کشاورزان از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل ‌سازی معادله‌ ساختاری است.روش و داده‌ ها: تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات علی است. جامعه آماری پژوهش را 2894 خانوار روستایی کشاورز ساکن در شرق حوضه زاینده‌رود در سال 1401 تشکیل می‌ دهد. با استفاده از فرمول کوکران، نمونه آماری مورد پرسش تعداد 339 سرپرست خانوار تعیین شد. این تعداد با روش نمونه ‌گیری تصادفی ساده انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده‌ ها با استفاده از نرم‌افزار spss و مدل ‌سازی معادلات ساختاری (smart pls) انجام شد.یافته‌ ها: متغیرهای توانمندسازی اجتماعی، مدیریت، منابع آب و زیرساخت و خدمات متغیرهای مشاهده شده هستند. نتایج نشان می‌ دهد که اعتبار اندازه‌ گیری شده هر چهار مدل اندازه‌ گیری بر آسیب‌پذیری کشاورزان  قابل قبول است. با توجه نتایج، ضرایب t بین متغیرهای اصلی پژوهش، بالای 2/58 بوده؛ یعنی رابطه معنادار و غیرمستقیم است؛ بدین ترتیب ابعاد توانمندسازی اجتماعی، مدیریت، منابع آب و زیرساخت و خدمات بر آسیب ‌پذیری کشاورزان  تاثیر منفی و معناداری دارد که مقدار r2 نشان می‌دهد 76/7 درصد آسیب‌پذیری کشاورزان  با دستیابی به ابعاد چهارگانه تبیین شده و بعد منابع آب با ضریب 0/89، تاثیر بیشتری نسبت به سایر ابعاد بر آسیب‌پذیری کشاورزان داشته است.نتیجه‌ گیری: پیشنهاد می ‌شود به منظور کاهش سطح آسیب ‌پذیری کشاورزان شاخص ‌های زیرساخت و خدمات مورد توجه بیشتری قرار گیرد تا برآیند نهایی آسیب ‌پذیری کشاورزان بهبود یابد.نوآوری، کاربرد نتایج: نوآوری این تحقیق در منطقه مورد مطالعه و شاخص‌ های به کار گرفته شده در آن است.

perceived causes of farmers’ vulnerability with emphasis on drought(case study: rural desert areas of east isfahan)

aim: it can be seen that their livelihood is dependent on agriculture. this article aims to investigate the perceived causes of farmers’ vulnerability from the villagers’ point of view with the structural equation modeling approach. material method: the current research is applied research regarding its purpose and causal research. the statistical population of the research consists of 2894 rural farmer households living east of the zayandeh river basin in 1401. the statistical sample of 339 household heads was determined using cochran’s formula. this number was selected by a simple random sampling method. data was analyzed using spss software and structural equation modeling (smart pls). the variables of social empowerment, management, water resources, infrastructure, and services are the observed variables. finding: the results show that the validity of all four measurement models on farmers’ vulnerability is acceptable. according to the results, the t coefficients between the main research variables were above 2.58, meaning the relationship is significant and indirect. in this way, the dimensions of social empowerment, management, water resources, and infrastructure and services have a negative and significant effect on the vulnerability of farmers; the value of r2 shows that 76.7% of the vulnerability of farmers is explained by achieving the four dimensions, and then water resources with a coefficient of 0.89. , has had a more significant impact on farmers’ vulnerability than other dimensions.conclusion: to reduce farmers’ vulnerability level, infrastructure and service indicators should be given more attention to improving the final outcome of farmers’ vulnerability.innovation: the innovation of this research is in the study area and its indicators.