پراکنش فضایی و زمانی رخداد آذرخش و روند تغییر آن

هدف: بررسی پراکنش مکانی و زمانی رخداد آذرخش و روند تغییر آنروش و داده: پراکنش مکانی و زمانی رخداد آذرخش و روند تغییر آن با کاربرد محصولات شبکه‌ای اقلیمی آذرخش lis-otd در گستره‌ی  e°65-e°25 و n °42- n °15مطالعه شد. پراکنش ماهانه مکانی و زمانی رخداد آذرخش بر اساس داده‌های hrmc و روند تغییر رخداد آذرخش در دوره‌ای حدود بیست‌ساله (2014-1995) بر اساس داده‌های lrmts و با کاربرد شیب رگرسیون استاندارد شده و نرم‌افزار r بررسی شد.یافته‌ها: بر اساس ویژگی‌های فعالیت آذرخش می‌توان ایران را به هشت ناحیه تقسیم کرد. کمینه‌ی رخداد آذرخش و بنابراین فعالیت همرفتی در مرکز و شرق کشور رخ می‌دهد. بیشینه‌ی آن در ماه‌های جون تا آگوست در شمال‌غرب، در ماه‌های نوامبر تا می در غرب، جنوب‌غرب و جنوب و در ماه سپتامبر در جنوب‌ رخ می‌دهد. بیشینه‌ی رخداد در جنوب‌غرب و غرب ایران، تحت تاثیر فعالیت منطقه‌ی همگرایی دریای سرخ است. شدیدترین روند افزایشی رخداد آذرخش به ترتیب در جنوب‌شرق ایران در فصل تابستان، دریای مازندران در فصل زمستان، محدوده‌ی بین دریای سیاه و مدیترانه در فصل پاییز و بالاخره جنوب خلیج‌ فارس در فصل بهار رخ داده است. از سوی دیگر شدیدترین روند کاهشی نیز به ترتیب در مرکز دریای سرخ و محدوده‌ی دریای سیاه و مدیترانه در فصل تابستان مشاهده شده است.نتیجه‌گیری: بنا به تغییر معنادار آذرخش، به عنوان تظاهری از فعالیت‌های همرفتی، در برخی نقاط و ماه‌ها در دو دهه‌ی مطالعه شده، و با توجه به تاثیر فعالیت‌های همرفتی بر رژیم بارشی ایران، می‌توان انتظار داشت تغییری موثر در ویژگی‌های رژیم بارشی ایران در نتیجه‌ی پدیده گرمایش زمین رخ دهد.نوآوری، کاربرد نتایج: برای نخستین بار اقلیم‌شناسی آذرخش با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای مطالعه شده است. روشن شدن توزیع فضایی و زمانی رخداد این پدیده در سطح ایران و منطقه و همچنین روند تغییر آن چشم انداز روشن‌تری در رابطه با رخداد سامانه‌های همرفتی ایجاد کرده است.

spatial and temporal distribution of lightning occurrence and its trend

aim: investigating the spatial and temporal distribution of lightning occurrence and the trend of lightning occurrence in iran.material method: monthly spatial and temporal distribution of lightning occurrence investigated based on hrmc data in the range of 25° e - 65° e and 15° n - 42° n. the trend of lightning occurrence was studied based on lrmts data in about twenty years (1995-2014) using a standardized regression slope.finding: iran is divided into eight regions based on the characteristics of lightning activity. the minimum of lightning and convective activities occur in the country’s center and east. the maximum occurs in the northwest from june to august, in the west, southwest, and south from november to may, and in the south in september. the activity of the red sea convergence zone influences the maximum occurrence from december to may in the southwest and west of iran. the most significant increase in the occurrence of lightning occurred in the southeast of iran in the summer, the caspian sea in the winter, the area between the black sea and the mediterranean in the fall, and finally, in the south of the persian gulf in the spring. the most significant decrease has been observed in the center of the red sea, the black sea, and the mediterranean, respectively, in the summer season.conclusion: considering the effect of convective activities on iran’s rainfall regime, we can expect an effective change in the characteristics of iran’s rainfall regime due to global warming.