ارزیابی عملکرد اقدامات مکانیکی و بیومکانیکی آبخیزداری بر تغییرات سیلاب، فرسایش و رسوب و پوشش گیاهی در مناطق خشک و نیمه خشک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بادکش شهرستان میناب)

هدف: هدف از این پژوهش بررسی میزان اثربخشی فعالیت‌های آبخیزداری انجام‌شده در‌ سطح حوزه آبخیز بادکش بود.روش و داده ‌ها: بدین منظور اطلاعات دوره قبل از اجرای فعالیت‌های آبخیزداری از گزارش‌ها و مطالعات انجام شده استحصال شد. نقشه‌های پایه منطقه نظیر توپوگرافی، زمین‌شناسی و غیره تهیه شد. سپس با مراجعه به منطقه مورد مطالعه از کلیه اقدامات آبخیزداری انجام شده در حوزه، بازدید به عمل آمد. در ارتباط با عملیات بیولوژیک و بیومکانیکی برای بررسی تغییرات پوشش گیاهی از مقایسه شاخص ndvi در دو زمان قبل و بعد از انجام عملیات آبخیزداری استفاده شد. مقایسه فرسایش و رسوب قبل و بعد از عملیات با استفاده از مدل برآوردی مطالعات اولیه (mpsiac) انجام و اثربخشی و کارایی عملیات آبخیزداری بر فرسایش و رسوب، ‌سیل و پوشش گیاهی بررسی گردید.یافته‌ ها: نتایج نشان داد تعداد 15 مورد عملیات مکانیکی شامل 14 مورد بند سنگی ملاتی و یک مورد پخش سیلاب در حوزه اجرا شده است. این عملیات‌ قابلیت تله‌اندازی رسوبی در حدود 7518733 مترمکعب را دارا هستند، از این حجم مخزن، ‌‌ حدوداً 5754910 مترمکعب توسط رسوبات آورده شده از بالادست حوزه تاکنون به تله افتاده است. میزان فرسایش ویژه از 8/74 تن در هکتار به 7/46 تن در هکتار رسیده است و میزان رسوب نیز کاهش محسوسی داشته است. دو عرصه 200 و 58 هکتاری از اراضی حوضه تحت عملیات بیومکانیکی هلالی‌های آبگیر قرار گرفته و در داخل هلالی‌‌های آبگیر نیز عملیات بیولوژیک کپه‌کاری انجام شده است.نتیجه‌ گیری: نتایج نشان می‌دهد  تغییرات زمانی شاخص ndvi برای کل حوزه دارای روند مثبت بوده و از سال 2018 به بعد با اجرای عملیات بیومکانیکی در عرصه موردنظر مقدار این شاخص نسبت به میانگین بلندمدت کل حوزه، افزایش یافته است.نوآوری، کاربرد نتایج:  تاکنون ارزیابی اثرات اقدامات آبخیزداری کمتر انجام شده است. بررسی اثربخشی این اقدامات می‌تواند به تداوم این اقدامات یا تغییر در نحوه اجرای آن‌ها کمک کند. این امر می‌تواند به جلب توجه تصمیم‌گیرندگان حوزه آبخیز در جهت سرمایه‌گذاری کمک کند.

evaluation of the performance of mechanical and biomechanical measures of watershed management on changes in floods, erosion, sedimentation and vegetation in arid and semi-arid areas. (case study: badkash watershed in minab city)

aim: this research investigates the effectiveness of watershed management activities carried out in the badkash watershed. material method: all the watershed measures carried out in the area were visited. in connection with biological and biomechanical operations, the ndvi index was compared twice before and after the watershed operation to investigate vegetation changes. the comparison of erosion and sedimentation before and after the operation was carried out using the estimated model of preliminary studies (mpsiac), and the effectiveness and efficiency of watershed operations on erosion and sedimentation, flood, and vegetation were investigated. finding: measures taken in the area can trap sediments of about 7518733 cubic meters; of this tank volume, about 5754910 cubic meters have been trapped by the sediments brought upstream of the basin. the rate of specific erosion has increased from 8.74 tons per hectare to 7.46 tons per hectare, and the amount of sedimentation has also decreased significantly. two areas of 200 and 58 hectares of the basin lands have also been subjected to the biomechanical operation of catchment crescents, and biological mounding operations have also been carried out inside the catchment crescents. conclusion: the results show that the temporal changes of the ndvi index for the entire area have a positive trend, and since 2018, with the implementation of biomechanical operations in the desired area, the value of this index has increased compared to the long-term average of the entire area.innovation: until now, the evaluation of the effects of watershed management measures has been done less. examining the effectiveness of these measures can help to continue these measures or change how they are implemented. this can help attract the attention of watershed decision-makers in the direction of investment.