مدل‌سازی پوشش تاجی و تولید اولیه سطح زمین درسطح فرم‌های رویشی گیاهی در مراتع استان اردبیل

هدف: با توجه به این‌که مراتع تحت تاثیرات عوامل محیطی قرار خواهند گرفت، از این رو پیش‌بینی پوشش تاجی و تولید اولیه سطح زمین برای رویارویی با تنش‌ها و مدیریت حالت توازن کربن و هم‌چنین تعادل بین عرضه و تقاضای محصولات مرتعی ضروری خواهد بود. هدف اصلی این مطالعه، تهیه نقشه پوشش تاجی و تولید اولیه سطح زمین فرم‌های رویشی گیاهی با استفاده از متغیر مستقل پستی و  بلندی بود در مراتع استان اردبیل بود.روش و داده: ابتدا با در نظر گرفتن تیپ‌های گیاهی و عوامل‌محیطی، نمونه‌برداری در مرحله اوج رویش گیاهان از سال 1395 تا 1399 با استفاده از پلات‌های یک متر مربعی برداشت شد. برای تعیین موثرترین عامل محیطی در تغییرات پارامترهای گیاهی ذکر شده، از هم‌بستگی بین متغیرهای وابسته و مستقل استفاده شد. برای مدل‌سازی توسط موثرترین عامل نیز از معادله رگرسیونی خطی استفاده شد و نقشه‌ها شبیه‌سازی شد. صحت معادلات نیز با خطای جذر میانگین مربعات (rmse) محاسبه شد.یافته‌ها: نتایج نشان‌داد عامل ارتفاع بیش‌ترین هم‌بستگی با متغیرهای وابسته را داشت. اختلاف میانگین برآورد شده از مدل با مقادیر اندازه‌گیری شده برای پوشش تاجی گندمیان برابر با 1+٪، پهن‌برگان علفی 1 ٪، بوته‌ای‌ها 1 ٪، و کل 2 ٪ و این مقادیر برای تولید اولیه سطح زمین گندمیان 11+ کیلوگرم در هکتار، پهن‌برگان علفی برابر با صفر، بوته‌ای‌ها 13- و کل برابر با 150+ کیلوگرم در هکتار بود.نتیجه‌گیری: پیش‌بینی پارامترهای مورد مطالعه برای مدیریت تعادل بین عرضه و تقاضای محصولات مرتعی دارای اهمیت است. می‌توان با در درست داشتن این معادلات برای مراتع استان اردبیل، در سال‌های آتی بدون تخریب مرتع (قطع و توزین) و تنها با اندازه‌گیری پوشش تاجی از عرصه، به پیش‌بینی دقیقی از تولید اولیه سطح زمین فرم‌های رویشی و کل دست یافت.نوآوری، کاربرد نتایج: در این مطالعه با استفاده از عوامل فیزیوگرافیک به عنوان متغیرهای مستقل، پوشش تاجی و تولید اولیه سطح زمین مربوط به فرم‌های مختلف رویشی گیاهان مدل‌سازی شده است. نقشه‌ها و مدل‌های ارائه شده می‌تواند برای پیش‌بینی و مدیریت تعادل بین عرضه و تقاضای تولید علوفه استفاده شود و در مدیریت پایدار پوشش گیاهی کمک نماید.

modeling the canopy cover and aboveground net primary production of plant life forms in rangelands of ardabil province

aim: the main purpose of this study was to mapping the canopy cover (cc) and the aboveground net primary production (anpp) of plant life forms by the independent factor of physiographic in the rangelands of ardabil province.material method: first, according to plant types and environmental factors, sampling was taken at the peak stage of plant growth from 2016 to 2020 using one square meter plots. to determine the most effective environmental factor in the changes of plant parameters, the correlation between dependent and independent variables was used. linear regression equation was used for modeling by the most effective factor and the maps were simulated. the accuracy of the equations was also calculated by rmse. then, the correlation between cc and anpp of life forms and the total was obtained.finding: the results showed that the elevation factor had the highest correlation with the dependent variables. the difference between the estimated average of the model with the measured values for cc of grasses equal to +1%, forbs –1%, shrubs -1%, and total cc +2%; and these values for the anpp of grasses equal to +21 kg/ha, forbs was equal to zero, shrubs were -13 and the total anpp was +274 kg/ha.conclusion: predicting the studied parameters will be necessary to manage the balance between supply and demand of rangeland products.