آینده‌نگاری توسعه برنامه‌ریزی محلی سکونتگاه‌های روستایی با رویکرد سناریونویسی موردمطالعه: استان آذربایجان شرقی

هدف: از جنبه موضوعی، برنامه‌ریزی توسعه محلی سکونتگاه‌های روستایی رویکردی موثر به‌ویژه از نظر تخصیص پایدار منابع در منطقه است که می‌تواند هدف نهایی آینده‌ای خوشایند باشد. چنین برنامه‌ریزی توسعه بایستی از طریق دستیابی به نتایج مطلوب از دیدگاه همه ذی‌نفعان فضایی منطقه نمایان شود. از جنبه روش‌شناسی نیز تحقیقات مختلف اغلب در پاسخ به چالش‌های نوظهور انجام می‌شود. برای روشن شدن این شکاف مسئله از دو جنبه موضوعی و روش‌شناختی، تحقیق حاضر به سناریوپردازی برنامه‌ریزی محلی روستایی در استان آذربایجان شرقی پرداخته است.روش و داده: روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و به لحاظ ماهیت و گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی - تحلیلی و بر مبنای ماهیت داده‌ها ترکیبی و مبتنی بر سناریونگاری است. گروه مصاحبه متشکل از 30 نفر از کارشناسان و اساتید دانشگاهی رشته‌های مرتبط است. از نرم‌افزار سناریوویزارد برای استخراج سناریوها در سه سطح احتمال سازگار، قوی و ضعیف استفاده شد.یافته‌ها: تعداد یک سناریو قوی، 1675 سناریو ضعیف و 26 سناریو با سازگاری بالا استخراج شد. هر کدام از سناریوهای سازگار در سه سطح احتمال مطلوب، ایستا و بحرانی نمایش داده شدند. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج تحقیق، سناریو «ترغیب حکمروایی محلی از طریق مشارکت مردمی و تقویت روابط و مناسبات کارآمد اجتماعی، اقتصادی واحدهای سکونتگاهی منظومه به لحاظ درونی و بین سکونتگاهی و برونی و بین منظومه‌ای» به عنوان اولین سناریو سازگار شناسایی شد که سازگار و با وجه مثبت و امیدوارکننده است. «عدم مشارکت قابل‌توجه مردم، نهادهای مردمی و موسسات غیردولتی در برنامه‌ریزی محلی» به‌عنوان سناریو سازگار بعدی، نشان‌دهنده نبود نقش ذی‌نفعان و یا دست‌کم نقش کم‌رنگ مردم و نهادهای غیردولتی در طرح‌ها و برنامه‌های محلی روستایی در آینده است. «عدم توجه اساسی به نقش شهرهای میانی در توسعه محلی روستایی» به‌عنوان سومین سناریوی سازگار برای آینده برنامه‌ریزی محلی سکونتگاه‌های روستایی استان آذربایجان شرقی شناسایی شد.نوآوری، کاربرد نتایج: تلاش برای پر کردن شکاف تحقیق هم از منظر نقد پیشینه  و همه از جنبه روش‌شناختی در راستای ارائه سناریو‌(ها)‌ی استوار برای آینده برنامه‌ریزی محلی از دیدگاه همه ذی‌نفعان فضایی منطقه، نوآوری تحقیق حاضر است.

foresight of the development of local planning of rural settlements with the approach of scenario planning case study: east azerbaijan province

aim: planning the local development of rural communities is an effective technique, particularly for sustainable resource allocation, which might be the end objective of a happy future. development planning should achieve intended goals from the perspective of all regional spatial stakeholders. methodologies vary in response to new issues. scenario writing of rural local planning in east azerbaijan province was used to fill the study gap from two subject and methodological perspectives.material method: the method of the present research is applied, descriptive-analytical, and mixed in terms of purpose, nature, and collection of information, respectively. also, it is based on scenario planning. the panel consists of 30 experts and university professors in related fields. scenario wizard software extracted scenarios at three levels of consistent, strong, and weak probability.finding:  one strong scenario, 1675 weak scenarios, and 26 highly compatible scenarios were extracted. each compatible scenario was displayed at three optimal, static, and critical probability levels.conclusion: the scenario &encouraging local governance through popular participation& was identified as the first compatible scenario, which is positive and promising. &the lack of significant participation of people and non-governmental institutions in local planning,& as the next consistent scenario, indicates the absence of stakeholders or at least the weak role of people in rural planning in the future. &basic lack of attention to the role of intermediate cities& was identified as the third consistent scenario.innovation: filling the research gap from the point of view of background criticism and all from the methodological aspect to provide stable scenario(s) for the future of local planning from the point of view of spatial stakeholders.