امکان‌سنجی ورود گیاهان دارویی به الگوی کشت و قابلیت سنجی بر اساس منطق بولین (شهرستان چناران، استان خراسان رضوی)

هدف: تغییر الگوی کشت محصولات زراعی آب‌بر به گیاهان دارویی، به دلیل حفظ منابع پایه محیطی و ارزش‌افزوده بالا مورد تاکید صاحب‌نظران حوزه کشاورزی و روستایی است. مطالعه حاضر به امکان‌سنجی ورود 4 گیاه دارویی کدوی پوست‌کاغذی، سیاه‌دانه، اسفرزه، زیره سبز به الگوی کشت کشاورزان شهرستان چناران می‌پردازد.روش و داده: روش تحقیق توصیفی تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. گیاهان دارویی پیشنهادی با هم‌فکری گروه زراعت دانشگاه فردوسی مشهد و کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان چناران انتخاب شد. در این مطالعه 245 کشاورز روستایی در 16 روستای نمونه به صورت تصادفی انتخاب و در تکمیل ابزار پژوهش مشارکت نمودند.یافته‌ها: نتایج آزمون نسبت نشان داد میزان استقبال کشاورزان از ورود گیاهان دارویی به الگوی کشت پایین است، به طوری که تنها 11 درصد کشاورزان، تمایل زیاد و بسیار زیاد به کشت چهار گیاه پیشنهادی داشته‌ اند. همچنین 98 درصد کشاورزان از دانش فنی بسیار پایینی در زمینه کاشت، داشت، برداشت، فرآوری، نگهداری و فروش گیاهان دارویی پیشنهادی برخوردار بودند. مهم‌ترین دلیل عدم موفقیت کشاورزان در زمینه ورود گیاهان دارویی به الگوی کشت: عدم حمایت دولت از تولید گیاهان دارویی، خشکسالی و  مشکلات مربوط به نیروی کار بوده است. استعدادسنجی اراضی کشاورزی به روش بولین نشان داد از مجموع 327000 هکتار مساحت شهرستان چناران، 32 درصد برای کشت اسفرزه، 11 درصد برای کشت کدوی پوست‌کاغذی و 32 درصد برای کشت زیره سبز و سیاه‌دانه مساعد است.نتیجه‌گیری: از آنجا که تولیدکنندگان گیاهان دارویی باید از بازارهای تضمین شده مطمئن باشند، لازم است با اتخاذ راهکارهای مناسب، سهم کشاورز در زنجیره ارزش بالقوه سودآور بازار افزایش یابد.نوآوری، کاربرد نتایج: از مهم‌ترین جنبه‌‌های نوآورانه و کاربردی تحقیق می‌توان به شناسایی میزان استقبال کشاورزان نسبت به کشت گیاهان دارویی پیشنهادی و سطح دانش فنی آن‌ها در این زمینه و همچنین قابلیت‌ سنجی شهرستان چناران در زمینه کشت گیاهان دارویی پیشنهادی اشاره کرد. نتایج مطالعه می‌تواند قابل تعمیم به سطح وسیع‌تری باشد.

feasibility of introducing medicinal plants into the cultivation pattern and feasibility assessment based on bolin’s logic (chenaran county, razavi khorasan province)

aim: changing the cultivation pattern of water-bearing crops to medicinal plants is emphasized by agricultural and rural experts due to the preservation of essential environmental resources and high added value. the present study deals with the feasibility of introducing four medicinal plants, pumpkin, black seed, asparagus, and cumin, in the cultivation pattern of farmers in chenaran county. material method: the descriptive research method is analytical, and the type of research is applied. in this study, 245 rural farmers in 16 villages were studied. finding: the farmers’ acceptance of introducing medicinal plants into the cultivation pattern is low, so only 11% of the farmers had a great desire to cultivate the four proposed plants. also, 98 percent of the farmers needed more technical knowledge in planting, growing, harvesting, processing, maintaining, and selling the proposed medicinal plants. the most important reason for farmers’ failure to introduce medicinal plants into the cultivation pattern has been the government’s lack of support for producing medicinal plants, drought, and problems related to the labor force. agricultural land potential assessment showed that of the total area of 327,000 hectares in chenaran county, 32% is suitable for cultivating asparagus, 11% for cultivating pumpkin, and 32% for cultivating cumin and black seeds.conclusion: since medicinal plant producers must be sure of guaranteed markets, it is necessary to increase the farmer’s share in the potentially profitable value chain of the market by adopting appropriate strategies.innovation: one of the most important innovative and practical aspects of the research is to identify the degree of acceptance of farmers towards the cultivation of the proposed medicinal plants and the level of their technical knowledge in this field.