ارزیابی خطر فرسایش بدلندی با استفاده از مدل تحلیل سسله مراتبی فازی مطالعه موردی: حوضه آبریز کلرز گرمسار

از ﻣﯿﺎن اﺷﮑﺎل مختلف ﻓﺮﺳﺎیش آﺑﯽ، فرسایش بدلندی یکی از مهم‌ترین ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻬﺪیدﮐﻨﻨﺪه ﺗﻌﺎدل ﻣﻨﺎﺑﻊ زیستﻣﺤﯿﻄﯽ و ﭘﺎیداری آن به شمار می‌آید. هدف از این تحقیق پهنه‌بندی میزان حساسیت زیرحوضه‌های کلرز گرمسار به فرسایش بدلندی با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی است. برای این منظور عوامل محیطی موثر در آن شامل سازندهای زمین‌شناسی، طبقات ارتفاعی، شیب، جهت دامنه و پوشش گیاهی با استفاده از نظر کارشناسی به صورت زوجی مقایسه شدند. هم‌چنین مقایسه زوجی بین زیرحوضه‌ها نسبت به هم در هر یک از معیارهای 5 گانه فوق‌الذکر صورت پذیرفت و در ادامه با محاسبه ضرب مجموع وزن کارشناسی معیارها و زیرحوضه‌ها نسبت به هم، اولویت هر یک از زیرحوضه‌ها نسبت به هم مشخص شدند. به موازات مراحل فوق، نقشه پراکنش بدلندهای منطقه با استفاده از تصاویر سنجنده oli ماهواره لندست 8 و تصاویر google earth ترسیم و با کمک بازدیدها و عملیات میدانی کنترل و اصلاح شد تا در نهایت همپوشانی نقشه‌های اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها با نقشه وضع موجود فرسایش بدلندی صورت پذیرفت و با استناد به آن میزان دقت مدل ارائه شده، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج روی‌هم‌اندازی لایه پراکنش بدلندی با لایه شدت فرسایش نشان می‌دهد که زیر حوضه‌های 2، 3، 4 و 12 همخوانی 100 درصدی بین رتبه محاسبه شده در پژوهش با رتبه به دست آمده حاصل از نسبت فراوانی دارد. همچنین زیر حوضه‌های 1، 5، 9، 10 و 11 با دامنه اختلاف حداکثر 2 رتبه دلالت بردقت بالای محاسبات دارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که زیرحوضه‌های 12 و 9 دارای بیشترین شدت فرسایش بدلندی هستند و زیرحوضه‌های 11، 4، 6 و 7 با فرسایش زیاد و زیرحوضه 10 با فرسایش متوسط مشخص شده است و بقیه زیرحوضه‌ها با فرسایش کم ارزیابی شده است.

evaluation of badland erosion risk using fuzzy hierarchical analysis model case study: kelerz basin in garmsar

among the various forms of water erosion, badland erosion is one of the most important emerging factors in water resources and its sustainability. the purpose of this study is to zoning of e badland erosion in the kelerz basin in garmsar. for this purpose environmental factors including geological formations, elevation classes, slope, slope direction and vegetation were compared using pairwise comparisons. also, pairwise comparisons between sub-basins were performed in each of the five criteria mentioned above, and by calculating the multiplication of the total weight of the criteria and sub-basins relative to each other, the priority of each sub-basin was determined. in parallel with the above steps, the area distribution map was mapped using landsat 8 oli satellite imagery and google earth imagery and was monitored and modified with the help of field surveys and operations to eventually overlap sub-basin priority maps with the existing erosion status map. the accuracy of the proposed model was evaluated. the results of the overlap of the badland distribution layer with the erosion intensity layer show that sub-basins 2, 3, 4 and 12 have a 100% correlation between the rank calculated in the study with the rank obtained from the frequency ratio. also sub-basins 1, 5, 9, 10 and 11 with amplitude difference of maximum 2 rank imply high accuracy of calculations. the results also show that sub-basins 12 and 9 have the highest intensity of badland erosion. the sub-basins 11, 4, 6 and 7 are characterized by high erosion and sub-basin 10 with moderate erosion and the rest of the sub-basins are evaluated with low erosion.