تحلیل الگوی فضایی تاب‌آوری منطقه‌ای در سیستم اطلاعات جغرافیایی با رویکرد برنامه‌ریزی در منطقه‌ی حاشیه‌ی شرقی دریاچه‌ی ارومیه

رویکرد تاب‌آوری، برآیند توجه به پارادایم پایداری در حوزه‌ی برنامه‌ ریزی در ابعاد و بخش ‌های متفاوت به‌عنوان رهیافتی نوین، سایه در قامت سیاست ‌های محلی با رویکردی جهانی در توسعه ‌ی منطقه ‌ای دارد. بااین‌حال، مفهوم تاب‌آوری طی سال‌ های گذشته به‌عنوان رویکردی نوظهور در ادبیات برنامه‌ ریزی و مدیریت مخاطرات محیطی پدیدار گشته است. در این پژوهش با محوریت بعد برنامه‌ ریزی در تبیین تاب ‌آوری هدف اصلی آن، تشریح الگوی فضایی حاکم بر یک منطقه است؛ ازاین‌رو منطقه‌ی کرانه‌ی شرقی دریاچه‌ی ارومیه (در قالب محدوده‌های سیاسی 8 شهرستان) به‌عنوان منطقه‌ی موردمطالعه انتخاب گردید. روش تحقیق مقاله ‌ی حاضر، تحلیلی و بهره‌ گیری از روش های کمی gis-مبنا و ابزارهای تحلیل فضایی و همچنین زمین‌آماری در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. پس از ارائه‌ ی وضعیت تاب‌ آوری منطقه ‌ای در سه معیار تاب‌آوری اجتماعی، زیرساخت ‌ها و استحکام بنای ساختمانی در مناطق روستایی، درنهایت شاخص کلی تاب ‌آوری منطقه‌ ای (با استفاده از 19 معیار) ارائه شده است. در مرحله‌ی بعد، با استفاده از شاخص موران و تحلیل لکه ‌های داغ الگوی فضایی وضعیت تاب‌ آوری مشخص شده است. یافته ‌های پژوهش نشان داد که الگوی توزیع طبقات شاخص تاب‌آوری کلی با استفاده از آماره‌ ی موران از نوع الگوی خوشه ‌ای است. مقدار شاخص موران در این تحلیل 282/0 است و ازآنجایی‌که مقدار آن مثبت و نزدیک به یک است، لذا می توان نتیجه گرفت که داده‌ها دارای خودهمبستگی فضایی هستند. همچنین با استناد به بالا بودن امتیاز استاندارد z و بسیار پایین بودن مقدار p-value می ‌توان فرضیه ‌ی عدم وجود خودهمبستگی فضایی بین توزیع تاب ‌آوری در پهنه‌ی موردمطالعه را رد نمود.

Spatial Analysis of Regional Resilience in Geographic Information Systems with a Planning Approach Eastern Region of Urmia Lake

The resiliency approach has the potential to pay attention to the sustainability paradigm in the area of planning in different dimensions and sectors as a new shadow approach to local policies with a global approach to regional development. However, the concept of resilience has emerged over the past years as an emerging approach to environmental planning and management literature. In this research, with the focus of planning in the explanation of the resilience, the main objective is to describe the spatial pattern of study region. Therefore, the eastern part of Lake Urmia (in the form of political districts of 8 counties) was selected as the study area. The research method is analytical and utilizes quantitative GIS-based methods and spatial analysis tools as well as geospatial techniques. After presenting regional resilience status in three dimensions of social resilience, infrastructures and building strength in rural areas, finally the overall regional resilience index (using 19 criteria) were presented.The findings of this study showed that the distribution pattern of the general resonance index using Moran statistics is a cluster pattern type. The value of the Moran index in this analysis is 282/0 and since its value is positive and close to one, it can be concluded that the data have spatially correlated self-correlation. Also, based on the high standard Z score and the very small amount of P-value, it is possible to reject the hypothesis of the lack of self-correlation between the distributions of vibration in the studied area.