تحلیل فضایی شاخص های شهر پایدار در کلان‌شهر مشهد

رشد سریع شهرنشینی و تبعات آن باعث افزایش اثرات مخرب زیست‌محیطی، عدم تعادل های اجتماعی و اقتصادی در بسیاری از شهرها و به‌ویژه کلان‌شهرها گردیده است. کلان‌شهر مشهد یکی از این شهرهاست که تحت تاثیر فرآیند رشد سریع، دچار نابرابری در برخورداری از امکانات و فشار بر منابع زیستی است. هدف این مقاله، بررسی شاخص های شهر پایدار در ابعاد مختلف پایداری شهری است. شاخص های شهر پایدار در شش بُعد و 53 متغیر از طریق پرسشنامه و اطلاعات نقشه ای در مقیاس محله ای شناسایی و مشخص گردید. سپس با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی (wlc) میزان پایداری محلات شهر با انجام مقایسات زوجی با روش ahp وزن دهی و رتبه‌بندی شد. علاوه بر رتبه بندی، محلات بر اساس بیش‌ترین شباهت درونی و بیش‌ترین تفاوت بین گروهی با استفاده از تابع grouping analysis محلات در 7 دسته ی (خوشه) همگن طبقه‌بندی گردید. به‌طورکلی از میزان پایداری در بیش‌تر ابعاد از مرکز شهر به سمت محلات پیرامون کاسته می‌شود. بالاترین سطح پایداری در مقیاس محلی در محلات کوی دکتری، گوهرشاد، ارشاد، ولیعصر است. منطقه‌ی یک با چهار محله، بیش‌ترین تعداد محلات با پایداری بالا را در خود دارد. محلات کنه بیست، کشاورز، دروی، شهید معقول از پایین‌ترین سطح پایداری در بین محلات برخوردارند. منطقه‌ی پنج نیز با چهار محله، بیش‌ترین تعداد محلات ناپایدار را در بین مناطق شهری دارد.

Spatial analysis of sustainable city indices in Mashhad metropolis

The rapid growth of urbanization and its consequences has led to an increase in the detrimental effects of the environment, social and economic disadvantages in many cities, especially metropolises. Mashhad metropolis is one of those cities that is affected by the rapid growth process inequality in access to facilities and pressure on bio resources. The purpose of this paper is to investigate sustainable city indicators in different dimensions of urban sustainability. At first, sustainable city indices were identified in six dimensions and 53 variables and indices were identified through questionnaires and map information, and then, by using paired weighted linear method (WLC), the stability of city neighborhoods was ranked by paired comparisons. The highest level of sustainability at the local scale is Kouye Doktora, Goharshad, Ershad, Valiasr neighborhoods. Zone 1 with four neighborhoods has the highest number of high-stability neighborhoods. Neighborhoods of KenehBist, Keshavarz, Derwey, Shahid Maghoul have the lowest levels of sustainability among neighborhoods. Zone 5 with four neighborhoods has the highest number of unstable neighborhoods among urban areas. Finally, using ArcGIS clustering functions based on F statistic and Mashhad clustering rules, it was divided into 7 homogeneous regions based on sustainability dimensions.