اثرات تلقیح دو سویه ریزوبیوم بر شاخص‌های آناتومیکی شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum) تحت آلودگی دی‌اکسیدگوگرد

هدف: هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات تلقیح ریزوبیومی بر شاخص‌های آناتومیکی شبدر ایرانی تحت شرایط آلودگی so2 هوا می‌باشد.مواد و روش‌ها: گیاهان 31 روزه (تلقیح‌نشده، تلقیح‌شده با دو سویه ریزوبیوم) به‏مدت 5 روز متوالی، هر روز 2 ساعت تحت غلظت‌های مختلف گاز so2 (صفر به‏عنوان شاهد، 5/0، 1، 5/1 و ppm2) قرار گرفتند. سپس شاخص‌های آناتومیکی برگ گیاهان 40 روزه بررسی شد.نتایج: تحت غلظت‌های بالای so2 (1، 5/1و ppm2) طول سلول‌های نردبانی و قطر سلول‏های اسفنجی در هر دو سطح برگ کاهش، تراکم روزنه در اپی‏درم فوقانی کاهش و در اپی‏درم تحتانی افزایش یافتند. همچنین گشودگی دهانه روزنه در اپی‏درم فوقانی افزایش و در اپی‏درم تحتانی کاهش یافت. تراکم کرک در هر دو سطح برگ در غلظت‌های 5/1و ppm2، افزایش معنی‌داری را نسبت به گیاهان شاهد نشان داد. طول کرک در غلظت ppm2 افزایش معنی‌داری را در هر دو سطح برگ نشان داد. تلقیح شبدر با دو سویه ریزوبیوم اثرات منفی غلظت‌های بالای so2 را به‌طور معنی‌داری کاهش داد.نتیجه‌گیری: نتایج بیانگر اثرات منفی غلظت‌های بالای آلودگی so2 هوا بر برخی شاخص‌های آناتومیکی گیاهان و اثرات مثبت تلقیح باکتریایی در مقاومت نسبت به تنش آلودگی so2 هوا می‌باشد.