کاربرد تکنیک فلورسانس کلروفیل برای شناسایی ژنوتیپ های متحمل به سرمای هوا و آب در گیاه برنج (Oryza sativa L.)

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تنش سرمای هوا و آب بر پارامترهای فلورسانس کلروفیلی در ژنوتیپ های مختلف برنج اجرا گردید.مواد و روش ها: شش ژنوتیپ برنج شامل ارقام کوهسار، شیرودی، طارم هاشمی و لاین های psb44، ri96 و ir752 در شرایط هیدروپونیک کشت شدند و پس از دو هفته، به مدت 48 ساعت تحت تیمارهای شاهد (28 درجه سانتی گراد)، هوای سرد (8 درجه سانتی گراد) و آب سرد (8 درجه سانتی گراد) قرار گرفتند و سپس پارامترهای فلورسانس کلروفیل اندازه گیری گردید.نتایج: تنش هوای سرد در تمامی پارامترهای مورد بررسی موثر بود و موجب کاهش فلورسانس متغیر (fv)، حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم ii (fv/fm)، کارایی کوانتومی فتوشیمیایی موثر فتوسیستم ii [y(ii)]، ضریب خاموشی فتوشیمیایی (qp) و سرعت انتقال الکترون (etr) شد در حالی که کارایی کوانتومی غیر فتوشیمیایی تنظیم شده فتوسیستم ii [y(npq)]، کارآیی کوانتومی غیر فتوشیمیایی تنظیم نشده فتوسیستم ii [y(no)]، خاموشی غیر فتوشیمیایی (npq) و ضریب خاموشی غیر‏فتوشیمیایی (qn) را افزایش داد. تنش سرمای آب تنها بر پارامترهای فلورسانس حداقل (fo)، فلورسانس حداکثر (fm)، fv و etrاثر معنی-داری داشت. در شرایط تنش هوای سرد لاین pb44 و رقم طارم هاشمی و در تنش آب سرد ژنوتیپ های ri752 و pb44 کمترین تغییرات را در پارامترهای فلورسانس نشان دادند.نتیجه گیری: تنش هوای سرد اثر بیشتری نسبت به تنش آب سرد داشت. در شرایط تنش هوای سرد لاین pb44 و رقم طارم هاشمی به‏عنوان متحمل ترین و ژنوتیپ های ri96، ir752 و رقم شیرودی حساس ترین ژنوتیپ ها شناخته شدند. در تنش آب سرد نیز ژنوتیپ‏های ri752 و pb44 متحمل ترین و ژنوتیپ های ir96 و شیرودی حساس ترین ژنوتیپ ها بودند.