اثرات اسانس های هل، سقز و میخک بر کنترل و بیان برخی از ژن‌های مایکوتوکسین داکسی‌نیوالنول فوزاریوم گرامینه‌آروم

سابقه و هدف: قارچ فوزاریوم گرامینه‌آروم عامل بیماری اسکب در گندم و سایر غلات دانه ریز است. زیرالنون (zearalenone) و داکسی‌نیوالنول (deoxynivalenol) مهمترین مایکوتوکسین های این قارچ هستند. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر اسانس‌های هل، سقز و میخک بر مهار رشد فوزاریوم گرامینه‌آروم و بیان برخی از ژن‌های موثر در زیست‌ساخت داکسی‌یوالنول انجام شد. مواد و روش‌ها: پس از کشت فوزاریوم گرامینه‌آروم در محیط potato dextrose broth، حداقل غلظت بازدارندگی (mic) رشد قارچ تحت اثر اسانس‌ها با استفاده از روش میکروتیتر پلیت اندازه‌گیری شد. همچنین بیان ژن‌های tri5، tri6 و tri14 با تکنیک realtime pcr ارزیابی شد. یافته‌ها: اسانس هل کمترین مقدار mic (100 میکرولیتر بر میلی‌لیتر) و اسانس‌های سقز و میخک بیشترین مقدار mic  200 میکرولیتر بر میلی‌لیتر) را داشتند. اسانس هل با کمترین مقدار غلظت قارچ‌کشی (mfc) (200 میکرولیتر بر میلی‌لیتر) بالاترین خاصیت قارچ‌کشی روی فوزاریوم گرامینه‌آروم را داشت و اسانس‌های سقز و میخک بیشترین مقدار mfc (400 میکرولیتر بر میلی‌لیتر) را داشتند. میزان بیان ژن‌های tri5، tri6 و tri14 به طور معنی‌داری توسط اسانس هل کاهش یافت. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که اسانس هل دارای خاصیت قارچ‌کشی و مهارکنندگی بر رشد قارچ فوزاریوم گرامینه‌آروم است و موجب کاهش میزان بیان ژن‌های tri5، tri6 و tri14 موثر در تولید داکسی‌نیوالنول می گردند.