بررسی الگوی مصرف انرژی محصول گوجه فرنگی در استان خراسان رضوی

در حالی‌که جمعیت جهان در حال افزایش است، تولیدات کشاورزی همچنان بر پایه ی استفاده از منابع محدود و تجدید‌ناپذیر می باشند. علاوه بر بحث کمیابی، بهره برداری پیوسته و بدون وقفه از نهاده ها در درازمدت، سبب گسترش آلودگی، افت حاصلخیزی خاک و در نهایت سبب کاهش ظرفیت تولید در بخش کشاورزی می گردد. با این رویکرد در مطالعه حاضر میزان مصرف انرژی و شاخص‌های انرژی در تولید گوجه فرنگی استان خراسان رضوی محاسبه و سپس کارایی انرژی واحدهای مورد بررسی با استفاده از روش مرزی تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز در مطالعه از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل156 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده دو مرحله ای و با استفاده از فرمول کوکران از گوجه‌فرنگی کاران استان خراسان رضوی در سال 1391جمع‌آوری شده است. نتایج مطالعه نشان داد که تولید گوجه‌فرنگی در واحدهای تحت بررسی، به‌طور متوسط به gjha-1 2/43 انرژی ورودی نیاز دارد که از این میزان، آب آبیاری با سهم 30 درصد از کل انرژی ورودی، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. متوسط انرژی خروجی از سیستم نیز برابر با gjha-1 3/35 به‌دست آمده است. نتایج نشان می‌دهد که بهره‌وری انرژی و کارآیی مصرف انرژی در واحدهای تحت بررسی به‌ترتیب mjkg-1 68/0 و ‌82/0 می‌باشند. همچنین نتایج بیان‏گر آن است که اگرچه درصد قابل توجهی از واحدهای تحت بررسی ناکارا هستند، با این وجود زارعانی که دارای سطح زیرکشت بالاتر هستند، از الگوی مصرف انرژی مناسب‏تری برخوردار بوده و کارآیی فنی این واحدها نسبت به سایر واحدها بالاتر است. لذا با توجه به نتایج، ضعف اصلی در ارتباط با مصرف انرژی و کارآیی فنی واحدهای تولید گوجه فرنگی در استان خراسان رضوی استفاده نامناسب از نهاده‏ ها به علت ضعف مدیریتی، ناآشنایی با روش ‏های صحیح استفاده و ترکیب نهاده‏ های تولیدی و همچنین کوچک بودن سطوح زیرکشت این محصول برای بهره ‏برداران مختلف است.