ارزیابی پارامترهای فنی و زراعی روش‌های کاشت گندم با مقادیر مختلف بذر در جنوب خوزستان

روش کاشت مطلوب روشی است که با استفاده از آن بتوان با کمترین تعداد تردد ماشین‌ها در روی زمین و صرف کمترین میزان مصرف انرژی و زمان، بذر را به گونه‌ای در فواصل و عمق مناسب خاک قرار داد که بیشترین تماس را با خاک داشته و بتواند به سرعت جوانه زده و در نهایت گیاهچه‌ی پایداری ایجاد نماید. لذا در این خصوص پژوهش حاضر طی مدت دو سال 2007 و 2008 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان (ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور)، در یک خاک رسی- سیلتی به صورت کرت‌‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. کرت‌‌های اصلی شامل شش روش‌ کاشت سانتریفوژ (p1)، سانتریفوژ بعلاوه فارویر (p2)، خطی‌کار (p3)، خطی‌کار بعلاوه فارویر (p4)، ‌پشته‌کاری سه ردیفه (p5) و ‌پشته‌کاری چهار ردیفه (p6) بوده و کرت‌‌های فرعی نیز شامل چهار تراکم بذر 300، 400،500 و 600 دانه در متر مربع (تقریباً120، 160،200 و 240 کیلو‌گرم بر هکتار) بود. نتایج نشان داد که بیشترین مصرف سوخت با 91/14 لیتر بر هکتار به تیمار سانتریفوژ بعلاوه فارویر و کمترین آن با 02/5 لیتر بر هکتار به تیمار خطی‌کار اختصاص داشت. روش کاشت خطی‌کار با 462/1 و روش کاشت ‌پشته‌کاری سه ردیفه با 620/0 ساعت بر هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین زمان مورد نیاز را به خود اختصاص دادند. در همه روش‌های خطی‌کاری شامل خطی‌کار، خطی‌کار بعلاوه فارویر، ‌پشته‌کاری سه ردیفه و ‌پشته‌کاری چهار ردیفه نسبت به روش‌های کاشت پاششی سانتریفوژ و سانتریفوژ بعلاوه فارویر زمان مورد نیاز به طور معنی‌داری کاهش و ظرفیت مزرعه‌ای افزایش یافته بود. روش کاشت سانتریفوژ بعلاوه فارویر با 684/0 هکتار بر ساعت دارای کمترین ظرفیت مزرعه‌ای و روش‌های کاشت ‌پشته‌کاری سه ردیفه و ‌پشته‌کاری چهار ردیفه با متوسط 67/1 هکتار بر ساعت دارای بیشترین ظرفیت مزرعه‌ای بودند. بیشترین شاخص یکنواختی (21/87 درصد) به تیمار ‌پشته‌کاری چهار ردیفه و کمترین آن (73/54 درصد) به تیمار سانتریفوژ اختصاص داشت. استفاده از روش‌های خطی‌کار، ‌پشته‌کاری سه ردیفه و ‌پشته‌کاری چهار ردیفه به جای روش سانتریفوژ به ترتیب باعث 41، 29 و 29 درصد کاهش در هزینه‌ها شده است. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اختلاف بین روش‌های کاشت از لحاظ عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم معنی‌دار نبود، ولی تاثیر مقدار بذر بر تعداد بوته بر واحد سطح، ضریب پنجه زنی و تعداد دانه در سنبله در سطح 5 درصد معنی دار بود. به طور‌کلی، برای کشت گندم آبی در اراضی رسی-سیلتی خوزستان، به ترتیب اولویت، استفاده از یکی از روش‌های کاشت ‌پشته‌کاری سه ردیفه ، ‌پشته‌کاری چهار ردیفه و خطی‌کار و همچنین مقدار بذر 160-120 کیلوگرم بر هکتار پیشنهاد می‌شود.