بررسی و انتخاب خطی‌کار مناسب کشت گندم دیم در استان همدان

به‌ ‌منظور ارزیابی خطیکارها و انتخاب خطیکار مناسب کشت گندم در اراضی دیم استان همدان، تحقیقی طی سه سال (86-1383) در ایستگاه تحقیقاتی تجرک مرکز تحقیقات کشاورزی همدان با خاکی دارای بافت لوم رسی سیلت‌دار انجام شد. در این تحقیق از سه روش کاشت ماشینی شامل: 1- خطی‌کار برزگر همدان 2- خطی‌کار سهلان کشت 3- خطی‌کار کشت‌گستر 4- دست‌پاشی و پوشانیدن با دیسک (روش مرسوم) استفاده شد. این تحقیق به صورت طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. در آزمایشگاه میزان ریزش بذر توسط هر واحد موزع و همچنین میزان صدمه وارد به بذرها توسط موزع‌ها اندازه‌گیری شد. قبل از برداشت، از هر پلات نمونه‌هایی جهت تعیین اجزا عملکرد گندم (تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه) برداشت شد. در پایان عملکرد بیولوژیکی (دانه+کاه) و عملکرد دانه اندازه‌گیری شد. نتایج سه سال تحقیق نشان داد که اثر روشهای مختلف کاشت بر عملکرد دانه گندم و عملکرد کاه معنی‌دار نبود. در حالی‌که در دوسال خشک (84-1383و 85-1384) اثر روش‌های کاشت بر عملکرد گندم معنی‌دار شد و خطی‌کار کشت گستر با فاصله بیشتر ردیف‌های کشت، بیشترین عملکرد را نسبت به روش‌های دیگر داشت. میانگین عملکرد دانه گندم در سه سال،kg ha-1 1224 بود. بیشترین عملکرد دانه گندم ( kg ha-11275) با خطی‌کار کشت گستر و کمترین عملکرد دانه گندم ( kg ha-11174) با خطی‌کار برزگر همدان به‌دست آمد. از نظر عملکرد کاه، خطی‌کار برزگر همدان با kg ha-1 2349 و روش دست‌پاشی + دیسک با kg ha-1 2009، به‌ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد کاه را داشتند. اثر سال بر عملکرد گندم معنی‌دار بود. میانگین عملکرد دانه گندم در سال مرطوب (86-1385)، برابر kg ha-1 1579 و در دو سال خشک (84-1383و 85-1384) برابرkg ha-1 1026 بود. بنابراین با توجه به نتایج، محدوده وسیعی از عمیق کارها را می‌توان در منطقه به کار برد.