قصه؛ الگوی روایت تاریخی از منظر قرآن کریم

تاریخ یکی از دانش‌های بشری ا‌ست و تاریخ نویسی یکی از ابزارهای مهم انتقال تجربیات و فهم زندگی بشر به شمار می‌رود که از دیرباز بسیاری از افراد و متون، به ثبت و ضبط آن همت گمارده‌اند. در این میان، کتب ادیان ابراهیمی به طور عام و قرآن‌کریم، به طور خاص از جمله متونی‌ هستند که مفادی تاریخی را به همراه دارند. از سویی دیگر متون دینی نظیر قرآن، در پی انسان سازی و بیان آمده‌اند و بیهود‌گی و زیاده‌گویی در آن ها راه ندارد. قرآن کتاب زندگانی و الگوی مسلمانان است و همه‌ علوم در آن نهفته است و برداشتن پرده‌های ابهام از هر چیزی در لوای آن میسر است.این مقاله با بازخوانی دقیق‌تر سوره‌ مبارکه یوسف[ع)، به عنوان سوره‌ای تاریخی از قرآن، در تلاش است تا به ویژگی‌های الگوی روایت تاریخی از منظر قرآن کریم دست یابد. مقاله‌ی پیش رو، ابتدا با تبیین نسبت میان روایت داستانی قرآن و روایت تاریخی مرسوم، نگاه مخاطب را به قابلیت الگویابی روایت تاریخی از میان الگوی روایت داستانی قرآن معطوف می‌دارد. سپس با تحلیل روایت داستانی سوره‌ی یوسف(ع)به مثابه‌ی الگویی برای روایت تاریخی، و دسته‌بندی نتایج به دست‌آمده، به توصیه هایی مناسب بهره‌گیری برای رسیدن به روایت مطلوب تاریخی دست می‌یابد. روشن‌گری، دارای پیام انسان‌ساز بودن، توجه به بندگی خدا به عنوان نخ تسبیح روایت تاریخی، توجه به غیب و قدرت الهی، درنظرگرفتن نقش شیطان در تاریخ، پرداختن به شخصیت‌های تاریخی و ارایه‌ی الگوها، گذشتن از حواشی روایی، ارجاع مدام به سنن الهی، و روایت منزل به منزل با جانب داری حق با محوریت نقاط عطف روایت بر اساس سیر توحیدی تاریخ از جمله ویژگی‌های روایات تاریخی قرآن کریم هستند که در این مقاله مورد توجه قرار دارند.