نظام‌سازی قرآن‌بنیان (مفاهیم اساسی، راهبردها و فرایندها)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
بهمنی سعید
|
|
منبع
|
پژوهش هاي ميان رشته اي قرآن كريم - 1397 - دوره : 9 - شماره : 1 - صفحه:7 -28
|
|
چکیده
|
در دو دهه اخیر پس از انقلاب (1357) ایران شاهد به‌کارگیری چهار مفهوم اساسی «اسلامی‌سازی علوم»، «علوم انسانی قرآن‌بنیان»، «نظام‌سازی قرآن‌بنیان» و «نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان» در ادبیات علمی کشور بوده است. کاربرد مفهوم «نظام‌سازی قرآنی» در سند منشور توسعه فرهنگ قرآنی کشور تا اندازه‌ای به گسترش این مفهوم دامن زده است. پس از آن، مفهوم «نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان» نیز در جامعه علمی و برخی اسناد راهبردی مطرح شد؛ زیرا نظام‌سازی در گِروِ نظریه‌پردازی است. رواج مفاهیم یادشده علائمی از خیزش برای انقلابی علمی در علوم انسانی است. مساله کسانی که بر این مفاهیم تاکید دارند آن است که علوم برآمده از فلسفه و بنیادهای نظری رایج در دنیا نمی‌تواند مشکلات جوامع اسلامی را در جهت رسیدن به اهداف الهی حل کند. برخی بزرگان، دانشمندان و پژوهشگران داخل و خارج کشور نظریه‌هایی درباره این مفاهیم بیان کردند یا نوشته‌اند. سوال این است که معنی این مفاهیم چیست؟ راهبردهای دستیابی به آن‌ها کدام‌اند؟ راهبردهای پیشنهادی با چه فرایندی محقق می‌شوند؟ مفاهیم یادشده در سطحی از انتزاعی بودن قرار دارند که می‌توان آن‌ها را اهداف علمی انقلاب اسلامی به شمار آورد. نسبت میان این مفاهیم عام و خاص، مطلق و به ترتیب هر یک اعم از دیگری و بر آن تقدم دارد. مقاله به بیان مفاهیم چهار‌گانه یادشده، راهبردها و فرایندهای تحقق آن‌ها خواهد پرداخت و نشان می‌دهدکه نظام‌سازی، تولید علوم انسانی قرآن‌بنیان و اسلامی‌سازی علوم در گرِوِ نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان است. ما در ایران پس از نزدیک به چهار دهه بررسی و پردازش مفاهیم اساسی به ضرورت نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان رسیدیم، در حالی که شهید سیدمحمدباقر صدر در این امر پیشتاز بوده و از همان ابتدا بر نظریه‌پردازی اهتمام ورزید. این بدان معنی است که ما از آورده علمی وی استفاده نکرده‌ایم و هنوز در دوره پیشاصدری به‌سرمی‌بریم.
|
|
کلیدواژه
|
اسلامی‌سازی معرفت ,علوم انسانی قرآنی ,نظام‌سازی ,نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان
|
|
آدرس
|
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی, گروه علوم قرآن و حدیث, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
s.bahmani@isca.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|