خواب و بیداری به عنوان یکی از ارکان حفظ الصحة در قرآن‏کریم

سلامتی یک نعمت خدادادی است و حفظ این سلامتی مانند دیگر نعمت‏ها واجب است؛ بنابراین قرآن حیات یک انسان را برابر با حیات کل بشر می‏داند و این خود نشان از اهمیت سلامتی انسان‏ها دارد و تصدیق سخن مبارک امام علی علیه‏السلام است که می-فرمایند: «دو نعمت مجهول است امنیت وآرامش، و آدمی وقتی به ارزش این دو پی خواهد برد که از آنها محروم باشد». از این رو ابوعلی سینا پزشک مسلمان و حاذق ایرانی که اکثر علم خود را مدیون توکل به طبیب اصلی دنیا یعنی خداوند متعال، و توسل به ائمه اطهار می‏داند، مهم‏ترین بخش حفظ‏الصحة را ورزش، خوردن،‏ آشامیدن و تدابیر خواب می‏داند. امروزه در طب نوین، افزایش روزافزون اختلالات خواب به یک مساله اساسی تبدیل شده است و این را می‏طلبد که نظر قرآن‏کریم را در این باره بدانیم. قرآن کتابی که نجات دهنده انسان و راهنمای او در همه زمان‏ها است. بعید به نظر می آید که قرآن کتاب تمام اعصار، به موضوع مهم خواب وبیداری اشاره نکرده باشد. این مقاله به روش تحلیلی توصیفی و با مرور بر منابع فیزیولوژی و کتب خواب، همچنین کتب تفسیری و روایی همانند تفسیر نمونه، صورت گرفته است. پس از بررسی دریافته شد که باتوجه به آیات دسته اول زمان اصلی خواب متناسب با ساعت بیولوژیک و ریتم اصلی بدن و در شب است. به طور اساسی خداوند متعال شب را برای استراحت و روز را برای کار و فعالیت قرار داده است؛ اما در آیات دسته دوم زمان خواب در شب و روز به طور دقیق مشخص می‏شود، محدودۀ شروع خواب بعد از نماز عشاء یا بامداد است که می‏توان گفت که اندکی بعد از نیمه شب شرعی است؛ اما محدوده انتهایی خواب، اذان صبح و یا طلوع فجر است که این را از آیۀ 11 سوره مریم می‏توان برداشت کرد. امید است که انسان‏ها به ویژه مسلمانان به آموزه‏های قرآنی بیش از پیش عمل کنند و آن را مورد توجه قرار دهند. در این بین نقش رسانه، مبلغان دینی و مروجان سلامت در نشر نکات اصلی و هدایتی قرآن‏کریم بیشتر احساس شده،که نیازمند بررسی بیشتر است.