yield response of kabuli-type chickpea genotypes to different environmental conditions using ammi and gge biplot methods

To evaluate the genotype × environment (g × e) interaction and stability of grain yield in the kabuli type chickpea (cicer arietinum l.), 15 white chickpea genotypes were evaluated in a randomized complete block design with four replications in kurdistan, maragheh, and zandjan stations during three successive years under spring dryland conditions. combined analysis of variance showed significant variation (p < 0.05) among the genotypes for grain yield. the results of ammi (additive main effects and multiplicative interaction) analysis showed that the two first components (pc1 and pc2) of interaction were highly significant (p < 0.01) and accounted for 52% and 34% of the g × e interaction, respectively. the ammi model determined the best combinations of genotypes and environments for grain yield. flip 09-369c had the highest level of stability under the present test conditions, which can be considered as a new cultivar. also, the interaction effect of ge was studied by the gge biplot method. according to the singular value decomposition, the first two principal components explained 52% and 34% of the total variation. based on the gge biplot method, the genotypes flip 09-369c, flip 09-365c, and flip 09-247c had higher grain yield and stability than other genotypes. the gge biplot analysis divided the environments into two mega-environments including kurdistan-maragheh and zandjan, and for each mega-environment, flip 09-369c and flip 09-251c lines were recommended, respectively. the study also indicated that flip 09-364c, samin, and flip 09-212c were identified as lines with general adaptability.

بررسی پاسخ عملکرد ژنوتیپ های نخود تیپ کابلی به شرایط متفاوت محیطی با استفاده از روش های ammi و بای پلات gge

برای بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد دانه در نخود تیپ کابلی، 15 ژنوتیپ نخود سفید در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه‌های کردستان، مراغه و زنجان طی سه سال متوالی در شرایط دیم بهاره مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که تغییرات بین ژنوتیپ ­ها از لحاظ عملکرد دانه معنی دار است (p≤ 0.05). نتایج تجزیه اثرات اصلی افزایشی و اثرات متقابل ضربی (ammi) نشان داد که دو مولفه اصلی اول (pc1) و دوم (pc2) بسیار معنی­ دار هستند (p≤ 0.01) که به ترتیب 52% و 34% از اثرمتقابل ژنوتیپ × محیط را به خود اختصاص دادند. مدل ammi بهترین ترکیب ژنوتیپ ­ها و محیط­ ها را برای عملکرد دانه تعیین کرد. بر اساس نتایج حاصل، flip 09-369c بالاترین سطح پایداری را در شرایط آزمایش حاضر داشت که می ­تواند به عنوان رقم جدید در نظر گرفته شود. همچنین، اثرمتقابل ge  توسط روش بای پلات بررسی شد. با توجه به تجزیه مقادیر منفرد، دو مولفه اصلی اول (pc1 و pc2) به ترتیب 52٪ و  %34 تغییرات در کل داده ها را توجیه کردند.  بر اساس نمودارهای بای پلات gge، ژنوتیپ های c 396 ،c365 و c247 نسبت به سایر ژنوتیپ­ ها عملکرد و پایداری بیشتری داشتند. تجزیه و تحلیل بای پلات gge محیط­ ها را به دو محیط کلان شامل کردستان+ مراغه و زنجان تقسیم کرد و برای هر محیط کلان به ترتیب ژنوتیپ­ های flip 09-369c  و flip 09-251c توصیه شدند. همچنین در این مطالعه flip 09-364c ،samin  و flip212c  به عنوان ژنوتیپ­ های با سازگاری عمومی شناسایی شدند.