نظریه انگیزش در اندیشه دینی

هدف این پژوهش، ارایه رویکردی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی برای مطالعه انگیزش است، به‌گونه‌ای‌که زمینه نظریه‌ انگیزش بر مبنای اندیشه‌ اسلامی فراهم گردد. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی بوده که ابتدا به شناسایی مفاهیم اساسی مرتبط با انگیزش در متون دینی پرداخته، سپس ارتباط این مفاهیم را با یکدیگر در یک چارچوب منطقی مورد بررسی و در قالب یک نمودار به عنوان طرح اولیه ارایه شده است. مفاهیم اساسی به‌دست‌آمده از متون دینی، که نقش انگیزشی دارند، عبارتند از: نیت، اراده،‌ شوق، غرایز و شهوات (نیازها) و عقل. علاوه بر این، پژوهش‌های تجربی انجام گرفته نیز حاکی از آن است که شناخت‌ها، گرایش‌ها، نظام ارزشی، اهداف و تقویت‌کننده‌های محیطی نقش اساسی در رفتارها دارند. نتایج پژوهش نشان داد هر رفتاری که انسان انجام می‌دهد، مجموعه‌ای از عوامل به‌صورت چند‌وجهی در آن دخالت دارند. اما اینکه تاثیر کدام دسته از عوامل بیشتر است، بستگی دارد به اینکه فرد در کدام مرحله از تحول قرار دارد، ارضای کدام یک از نیازهای او در آن مرحله از تحول اولویت دارد، فرد از چه باورها و گرایش‌هایی برخوردار است و از کدام نظام ارزشی پیروی می‌کند، اهداف او چیست، و بالاخره، در چه شرایط محیطی قرار گرفته ‌است.