ساخت و اعتباریابی مقیاس اسلامی ‌تکبر ـ تواضع

هدف این پژوهش، طراحی، ساخت و اعتباریابی مقیاس تکبر- تواضع براساس قرآن کریم و روایات پیامبر و اهل‌بیت?، به‌منظور سنجش رذیله اخلاقی تکبر و فضیلت اخلاقی تواضع بود. بدین‌منظور، ابتدا آیات و روایات مرتبط مورد مطالعه، دسته‌بندی و مفهوم‌شناسی شد و پس از طی مراحل ساخت و اعتبارسنجی، پرسش‌نامه‌ای 31 گویه‌ای بین 475 دانشجو و طلبه، که به‌صورت تصادفی انتخاب شده بودند، اجرا شد. برای بررسی روایی مقیاس، از روش‌های روایی محتوا (نظر کارشناسان) و تحلیل عاملی (اکتشافی و تاییدی) استفاده شد. میزان 38/94 درصدی موافقت کارشناسان و معناداری ضریب تطابق کندال، گویای قوت روایی محتوای مقیاس بود. تحلیل یافته‌ها، بیانگر این است که مقیاس اسلامی ‌تکبر- تواضع دارای چهار عامل (عدم پذیرش/ پذیرش دیگران، هیجان و معرفت دینی، احساس حقارت/ عزت نفس و نیاز به تایید اجتماعی/ خودبسندگی) بوده است. برای بررسی اعتبار مقیاس، از روش‌های ضریب بازآزمایی، اعتبار درونی به‌وسیله آلفای کرونباخ و دونیمه کردن استفاده شد. ضریب بازآزمایی 857/0، آلفای کرونباخ 837/0 و ضریب دونیمه‌سازی 781/0 نشانگر اعتبار قوی این مقیاس است. براساس یافته‌های پژوهش می‌توان گفت: این پرسش‌نامه دارای اعتبار و روایی بالا بوده و عوامل منسجمی ‌از آن به‌دست می‌آید که می‌توان با کاربرد آن، ویژگی‌های اخلاقی تکبر و تواضع افراد را مورد مطالعه قرار داد و در پژوهش‌های آتی از آن استفاده کرد.