شناسایی و روایی سنجی مولفه های نگرش به ازدواج و انتخاب همسر بر اساس منابع اسلامی

نگرش نسبت به خانواده و ازدواج در ایران، طی دهه‌های اخیر تغییرات فراوانی داشته است. تاثیرگذاری خانواده و ایفای مناسب نقش‌های آن، به‌ویژه انتقال ارزش‌ها و فرهنگ جامعه تحت تاثیر نگرش‌های اعضا قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت موضوع ازدواج و نگرش به آن، این پژوهش درصدد بوده است مولفه‌های نگرش به ازدواج و انتخاب همسر را از منابع دینی استخراج کند و به تبیین آنها بپردازد. رویکرد پژوهش «کیفی – کمی» بوده است؛ به این معنا که در بخش کیفی از روش «تحلیل محتوای متون دینی» استفاده شده و در بخش کمی، «توصیفی» از نوع پیمایشی که برای سنجش روایی مولفه‌های نگرشی از آن بهره گرفته شده است. در این پژوهش از طریق روش رمزگذاری (باز، محوری و گزینشی) مولفه‌های مرتبط با نگرش به ازدواج استخراج گردیده و برای سنجش روایی مولفه‌ها از نظر کارشناسان متخصص حوزه علوم دینی و روان‌شناسی بهره گرفته شده است. پس از ارزیابی مولفه‌ها توسط کارشناسان، تعداد 12 مولفه تایید گردیده است. همچنین الگوی نگرشی در ابعاد گوناگون، اعم از انتخاب، جایگاه، کارکردها و بایسته‌ها تبیین شده که هر یک از این ابعاد، خود شامل چند مولفه نگرشی است. در بعد انتخاب، چهار مولفه (دین‌داری، اخلاق، خردورزی، تناسب) و در بعد جایگاه، دو مولفه‌ (فضیلت و سعادت) و در بعد کارکردها، چهار مولفه (برکت، رشددهندگی، مراقبت‌کنندگی و لذت) و در بعد بایسته‌ها، دو مولفه (تعظیم و تکریم و تسهیل) شناسایی و استخراج شده ‌است. در نهایت، مولفه‌های استخراج شده نگرش افراد به ازدواج و انتخاب همسر توسط کارشناسان متخصص ارزیابی و با استفاده از cvi تجزیه و تحلیل گردیده است. نتایج نشان‌دهنده میزان روایی مطلوب این مولفه‌هاست.

identification and validation of the components of perspective on marriage based on islamic sources

iranian’s perspective on marriage has greatly changed in recent decades. the perspective of the family members influences the effective role of family and its proper performance of its roles, especially in the transmission of values and culture of the society. considering the importance of the issue of marriage and the perspective on this matter, this research has tried to extract and explain the components of the perspective on marriage and choosing a spouse, from religious sources. the research approach is qualitative-quantitative; meaning that in the qualitative part, the content analysis of religious texts method is used, and in the quantitative part, description of the survey type was used to measure the validity of the perceptive components. the components related to the perspective on marriage are extracted in this research through the coding method (open, central and selective) and the validity of the components are measured according to the view of experts of religious sciences and psychology. after evaluating the components by experts, twelve components are confirmed. the perspective model has been explained in various dimensions as well, including choice, position, functions, and obligations; each of these dimensions includes several perceptive components. four components (being religious, morality, wisdom, conformity) have been identified and extracted in the dimension of choice, two components (virtue and prosperity) in the dimension of position, four components (blessing, bringing about growth, caring and pleasure) in the dimension of functions and two components (bowing and honoring and facilitating) in the dimension of obligations. finally, the extracted components of people’s perspective towards marriage and choosing spouse have been evaluated by experts and is analyzed using cvi. the results show how much these components are valid.