ساختار مفهومی هویت بر پایه منابع اسلامی

این پژوهش با هدف کشف ساختار مفهومی هویت در منابع اسلامی انجام شد. بدین‌منظور، با استفاده از روش کیفی تحلیل محتوا و معناشناسی زبانی، هویت در منابع اسلامی معادل‌یابی و مولفه‌های ساختاری آن استخراج گردید. سپس، برای بررسی روایی محتوایی، معادل‌ها و مولفه‌های هویت در اختیار کارشناسان علوم حوزوی، که دارای تخصص روان‌شناسی یا علوم تربیتی بودند، قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد پس از بررسی 561 مفهوم از منابع اسلامی، نخست 17 مورد و در نهایت، 7 مفهوم فطرت، شاکله، سجیه، ایمان، تسلیم، معرفت‌نفس و هویت‌ فلسفی، بیشترین هماهنگی را با سازه هویت نشان داد و بر پایه شواهد نظری و دیدگاه متخصصان، «معرفت نفس» مناسب‌ترین معادل برای هویت معرفی شد و 16 مولفه ساختاری برای آن استخراج گردید. بر پایه درجه‌بندی متخصصان، 9 مولفه باورها، ارزش‌ها، اهداف، گرایش‌ها، شناخت اکتسابی، ویژگی‌های پایدار، احساس هشیارانه، خودارزشمندی و خودپایی، به عنوان مولفه‌های نهایی ساختار هویت معرفی شد. بنابراین، هویت در منابع اسلامی پاسخ به سوال کیستی فرد است که جنبه‌های گوناگون خود را شامل می‌شود.