تحلیل وضعیت معرفی ابعاد شخصیت حضرت امام خمینی(ره) در کتاب‌های درسی (ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان)

کتب درسی در جهت ترسیم ابعاد شخصیتی و فکری امام خمینی(ره)، نقشی به‌سزا دارند. پژوهش حاضر بر آن است تا به تحلیل وضعیت معرفی ابعاد (سیاسی، اجتماعی، اعتقادی عبادی، تربیتی رفتاری، علمی ادبی فرهنگی) شخصیت حضرت امام در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان بپردازد. با توجه به اینکه بهترین روش ارائه مفاهیم در کتب درسی، «روش تلفیقی» می‌باشد، تحلیل محتوای کلیه کتب درسی، از این طریق انجام می‌شود. این روش، عبارت از انتخاب ترکیبی آموزه‌ها، اعتقادات و اعمال تربیتی است که با عنایت به سن یاد گیرنده، تفاوت‌های فردی، موضوع درسی یا زمینه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی انتخاب می‌گردد. نتایج پژوهش حاضر بیانگر آن است که : توزیع فراوانی محتوای مطالب مربوط به معرفی ابعاد شخصیت حضرت امام(ره) در کتب دوره ابتدایی، فاصله زیادی تا وضع مطلوب دارد. در کتاب فارسی، بیشترین و در ریاضی، کمترین فراوانی به‌چشم می‌خورد. در دوره راهنمایی و دبیرستان نیز، بیشترین و کمترین تمایل، به ترتیب نسبت به بعد سیاسی و بعد اجتماعی شخصیت حضرت امام، معطوف است. کتاب‌های دین و زندگی، تاریخ، فارسی و تعلیمات اجتماعی، بیشترین مطالب را درباره امام در خود جای داده‌اند. با توجه به جنبه‌های تربیتی و اخلاقی که در زندگی حضرت امام(ره) وجود داشته و نیز تحلیل و بررسی اثرات تربیتی و رفتاری که کتاب‌های درسی و روش‌های آموزشی می‌توانند بر دانش‌آموزان داشته باشند، این تصویر از زندگی امام(ره) باید مورد بررسی دقیق و جامع قرار گیرد. به نظر می‌رسد شیوه مناسب برای گسترش ابعاد شخصیتی حضرت امام(ره) در برنامه‌های آموزش و پرورش، تدوین برنامه راهبردی در این خصوص و عمل به مفاد آن باشد. با تاکید بر این نکته که ماندگاری انقلاب اسلامی بستگی به طرح صحیح اندیشه‌های حضرت امام(ره) دارد، ابتدا باید اندیشه‌های حضرت امام(ره) از نظر ابعاد (اخلاقی، سیاسی...) متناسب با مقاطع مختلف طبقه‌بندی شده و هدف‌های یادگیری، تعیین گردد. اگر هدف‌ها به‌طور مناسب طراحی شود سپس می‌توان به تبیین محتوا، روش، نظام امتحانی و ارزشیابی پرداخت.