انقلاب اسلامی و گفتمان نوجهان‌سوم‌گرایی در سیاست خارجی ایران

هدف این مقاله بررسی تاثیر انقلاب اسلامی بر ماهیت گفتمان نوجهان‌سوم‌گرایی در سیاست خارجی ایران است. توجه فزاینده قدرت‌های نوظهور در دو دهه اخیر به توسعه روابط با کشورهای جهان‌سوم بر مدارهای عمدتاً اقتصادی این سوال را ایجاد کرده است که شکل‌گیری و بسط گفتمان نوجهان‌سوم‌گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با محوریت توسعه روابط با برخی کشورهای افریقایی و امریکای لاتین تحت تاثیر چه عاملی بوده است؟ از دید این مقاله، تکوین و اشاعه این گفتمان در سیاست خارجی ایران در دوران بعد از انقلاب اسلامی چندان متاثر از مولفه‌های مادی و اقتصادی ذکر شده نیست، بلکه جای‌گیری گفتمان نوجهان‌سوم‌گرایی در سیاست خارجی ایران غالباً تحت تاثیر ویژگی‌های ماهوی و نهادی انقلاب اسلامی بوده و از این جهت غالباً بعد معنایی، ارزشی و سیاسی داشته است. در حالی­که اتخاذ این رویکرد از جانب دیگر قدرت‌ها همزمان متاثر از سطوح داخلی و بین‌المللی بوده در مورد ایران سطح داخلی به مراتب تاثیرگذارتر بوده است. بررسی ریشه‌های جهت‌گیری سیاست خارجی کشورها با اتکا به رویکردی نظری، واکاوی مفهوم و مصادیق عملی گفتمان نوجهان‌سوم‌گرایی در نظام بین‌الملل با هدف ایجاد رویکردی مقایسه‌ای و در نهایت تمرکز بر انقلاب اسلامی و تاثیر آن بر شکل‌گیری این گفتمان در سیاست خارجی ایران مهم‌ترین محورهای مقاله برای ارزیابی فرضیه است.