محورها و مصادیق حقوق شهروندی از منظر امام خمینی(ره)

حقوق شهروندی علیرغم قرابت‌هایی که با حقوق بشر دارد، ولی از آن متمایز است. حقوق شهروندی دلالت بر مجموعه حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی دارد که افراد به سبب عضویت در یک دولت ـ ملت از آن برخوردار می‌شوند و توسط قانون از آن حقوق پاسداری و حمایت می‌گردد. سابقه برخورداری شهروندان از این حقوق اگرچه به ظهور دولت- ملت‌های مدرن بازمی‌گردد اما صورتبندی آن توسط اندیشمندان سیاسی و حقوقی و ورود آن در قوانین کشورها، به خصوص کشورهای جهان سوم، سابقه کمتری داشته و عمدتاً به دهه‌های اخیر مربوط می‌شود. مدعایی که در این مقاله در پاسخ به این پرسش که حقوق شهروندی چه جایگاهی در نزد بیانگذار جمهوری اسلامی داشته است، دنبال می‌شود این است که با وجود سابقه اندک حقوق شهروندی در ایران و با وجود شرایط خاص جامعه ایران در ابتدای پیروزی انقلاب، حقوق شهروندی در نزد امام خمینی، مساله و دغدغه‌ای جدی بوده است و علیرغم آنکه ایشان از این مفهوم در آتار و بیانات خود استفاده نکرده‌اند ولی محورها و مصادیق آن در سیره نظری و عملی ایشان مورد تاکید و توجه ویژه بوده است. این توجه می‌تواند در شرایط فعلی جامعه ایران راهگشای بسیاری از مشکلات این حوزه باشدکلیدواژه‌ها: امام خمینی(ره)، حقوق شهروندی، حقوق مدنی، حقوق سیاسی، حقوق اجتماعی