نظریه پردازی و نظریه عدالت در اندیشه شریعتی

عدالت در اندیشه شریعتی از اصلی ترین مبانی فکری و دغدغه های اوست و به همراه اصل « امامت» دو شاخص اساسی « اسلام راستین؛ یعنی تشییع علوی » را تشکیل می دهد. تعاریف و نظریاتی غالباً منسجم و متعامل درباره عدالت در اندیشه شریعتی یافت می شود و این تعاریف با تعاریف اندیشمندان اسلامی متقدم و متاخر ،مشابهت های فراوانی دارد. البته تاکید شریعتی بر اهمیت و زیر بنایی بودن مفهوم « قسط» به نسبت مفهوم « عدل » و تبیینهای وی در این باره مختص اوست و از جذابیّت خاصی برخوردار است. شریعتی ضمن نفی و نقد مارکسیسم ، با نظریه « قسط» خویش، بدیل اسلامی مناسبی – در قبال راه حل های مارکسیستی – جهت رفع شکاف ها و نابرابری ها طبقاتی و... عرضه می دارد.اگرچه نظریه پردازی های پویا و درخور شریعتی کاملا موشکافانه و معطوف به دقتّ تام نیست اما در نظریات عدالت وی ، چهار مرحله ضروری هر نظریه سیاسی ، یعنی مشاهده بحران و بی نظمی ، تشخیص درد ، ترسیم و بازسازی انتزاعی وضعیت آرمانی ، و ارائه راه های درمان، مشاهده می شود. البته نباید از این حقیقت هم غافل شد که گستردگی موضوعات مورد تامل، وجود فضای تنش آلود و نا امن فکری و نبود زمینه های تمرکز لازم، عدم مجال کافی، و کوتاهی عمر وی و دهها علت دیگر همه از عواملی هستند که قطعاً با نبود آنها ، آرای این اندیشمند از انتظام ، ساماندهی و انسجام بیشتری برخوردار می گشت .