جریان چپ، دیالکتیک روشنفکری و انقلاب اسلامی ایران

جریان چپ از دوران مشروطه تا انقلاب اسلامی به‌عنوان جریانی مطرح در عرصه ­ی سیاسی- اجتماعی ایران حضور داشت. این جریان در دوران حکومت پهلوی­ ها که به‌عنوان دگر محسوب می ­شد، تحت سرکوب و فشار شدید نظام سیاسی حاکم بود و در سال­ های منتهی به رُخداد انقلاب 1357 نیز به رغم پیشینه­ ی طولانی مبارزاتی نتوانست خود را به گفتمانی غالب تبدیل نماید. دیالکتیک روشنفکران ایرانی و نقش آنان در انتقال دال‌های شناور از یک‌سو و قدرت استیلای گفتمان اسلام انقلابی و توانایی بالای آن در جذب دال‌های شناور گفتمان چپ ایرانی از مهم‌ترین علل ناکامی جریان چپ در جریان پیروزی انقلاب اسلامی ایران تلقی می‌شود. ازآنجاکه در این پژوهش از دو گفتمان چپ و اسلام­­ گرایی سخن به میان می ­آید، چارچوب نظری تحلیل گفتمان به دلیل قابلیت بالای آن جهت تبیین موضوع پژوهش  انتخاب گردید. برای رسیدن به این هدف، این پژوهش در پی آن است که برای پرسش ذیل، پاسخی مناسب بیابد: چرا جریان چپ به‌رغم حضور طولانی در عرصه‌ی مبارزاتی تحولات سیاسی ایران پس از مشروطه، نتوانست به گفتمانی غالب در رُخداد انقلاب اسلامی ایران تبدیل شود؟ برای پاسخ به پرسش مذکور، این پژوهش، انگاره ذیل را به سنجش می‌گذارد: قدرت استیلای گفتمان اسلامی با پتانسیلی که در خود داشت، دال ­های شناور گفتمان چپ را در خود جذب و مانع از ظهور گفتمان چپ به‌عنوان گفتمان برتر در جریان انقلاب1357 گردید.