رابطه‌ی بین مفهوم سوژه‌گی، ایدئولوژی، اسلام و انقلاب در اندیشه شریعتی

هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش انسان‌گرایی مدرن و سوبژکتیو در اندیشه شریعتی و تاثیر آن بر دیدگاه‌های سیاسی و مذهبی وی است. تفسیر انقلابی و رادیکال شریعتی از مذهب به‌عنوان ایدئولوژی سیاسی برآمده از همین نگرش انسان‌شناختی است. مساله اصلی این است که سوژه‌گی و انقلاب چه جایگاهی در اندیشه شریعتی داشته و ترسیم سیمای ایدئولوژیک و انقلابی از دین با محوریت کنش سیاسی چه نسبتی با سوژه‌گی در آثار وی دارد؟روش‌شناسی پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی-تاریخی می‌خواهد ضمن تحلیل شاخصه‌های اصلی رویکرد شریعتی به مذهب  به ارزیابی نقش آن در تبلیغ دین به‌‌مثابه یک ایدئولوژی سیاسی بپردازد.یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش به ما نشان می‌دهد که سیطره رویکرد سوبژکتیو در اندیشه سیاسی شریعتی با محوریت انسان‌گرایی سیاسی، پراکسیس اجتماعی و خوانش ایدئولوژیک از دین باعث شده تا وی دین را به‌مثابه یک ایدئولوژی انقلابی و رادیکال تصویر کند. انسان ایده‌آل شریعتی یک سوژه خودآگاه، انقلابی و عدالت‌خواه است که هویت خود را در کنش رادیکال سیاسی باز می‌یابد.نتیجه‌گیری: نتیجه کلی این پژوهش نشان‌گر آن است که پروژه فکری شریعتی در خصوص ارائه تصویری سوبژکتیو، ایدئولوژیک و رادیکال از مذهب در نهایت زمینه‌ساز تبدیل دین به یک عنصر سیاسی و انقلابی شده است.

the role of shariati’s revolutionary subject in the political mobilization of the people and its impact on the islamic revolution

purpose: the aim of the current research is to investigate the subjective approach of ali shariati as one of the important figures of contemporary intellectuals of iran to man and his social responsibility, its impact on the revolutionary and radical interpretation of religion as a political ideology. by using this approach, shariati formulated a revolutionary subject in shiite religious literature. and with its help, he was able to provide the ground for the political mobilization of the masses during the islamic revolution. and to what extent shariati’s revolutionary analysis of the shia religion was effective in the political mobilization of the masses of people in the islamic revolution?research methodology: using the historical analytical method, this research wants to analyze the main characteristics of shariati’s approach to religion and evaluate its role in the victory of the islamic revolution.findings: paying attention to the political and social consequences of his analysis, including his attention to the revolutionary subject and its redefinition in shiite religious literature and its role in depicting the revolutionary image of religion as a factor of social and historical transformation and its contribution to the formation and development of the islamic revolution are among the most important findings of this research.conclusion: the general result of this research shows that shariati’s intellectual project of presenting a subjective, ideological and revolutionary image of religion was ultimately the basis for turning religion into the main element of political mobilization in the islamic revolution.