ساختار اجتماعی، بینش سیاسی و الگوی کنش‌گری روحانیت در ایران معاصر (1320-1357)

هدف: بینش سیاسی و زمینه اجتماعی از یکدیگر متاثر و در پیوند متقابل باهم شکل می گیرند، از این‌رو معرفت سیاسی، گاهی به‌عنوان ساختار و گاهی به‌عنوان کارگزار در برابر زمینه اجتماعی ظاهر می‌شود. هدف اصلی پژوهش پیش‌رو، بررسی نوع رابطه میان ساختار اجتماعی جامعه ایران و بینش سیاسی روحانیت شیعه و تاثیر آن بر الگوی کنش‌گری آنها، در عصر پهلوی ‌ها تا وقوع انقلاب اسلامی است.روش‌شناسی پژوهش: روش پژوهش کیفی از نوع تبیین علی و روش گردآوری داده‌ ها، کتابخانه ی و همچنین بهره‌ گیری از منابع علمی پایگاه‌های اطلاعاتی مجازی است. برای تبیین موضوع نیز از نظریه ساختار- کارگزار آنتونی گیدنز و همچنین نظریه جامعه شناختی پیر بوردیو بهره گرفته شده است.یافته‌ ها: پژوهش نشان می دهد که بین معرفت سیاسی روحانیون شیعه و عوامل اجتماعی در این دوره، رابطه منعطفی برقرار بوده و با توجه به مجموعه کنش‌ های روحانیت شیعه و نیز تغییر عوامل اجتماعی و سیاسی، بینش سیاسی فقهای شیعه از انزوای ‌سیاسی و سیاست‌پرهیزی تا مشارکت و رهبری سیاسی در نوسان بوده است.نتیجه ‌گیری: متاثر از شرایط اجتماعی و باورهای کنشگرانی چون آیت لله بروجردی، بینش روحانیت شیعه، به‌عنوان کارگزار در برابر محیط اجتماعی به‌عنوان ساختار، نگرش سیاست‌پرهیز به خود گرفته است و با ظهور امام‌خمینی(ره)، (کارگزار) بینش سیاسی روحانیت منزلتی شالوده‌شکن یافته و شکل دهنده محیط و عوامل اجتماعی به‌عنوان ساختار بوده و در نتیجه بینش سیاسی روحانیت شیعه منبعث از این شرایط، خصلت مشارکت محور به خود گرفته است.

social context and political insight of the clergies in iran: the agency- structure interaction (1941- 1979)

the main purpose; political vision and social context are affected by each other and are formed in mutual connection, hence political knowledge sometimes appears as a structure and sometimes as an agent against the social context. the main goal of the upcoming research is to investigate the type of relationship between the social structure of iranian society and the political vision of the shiite clergy and its impact on their model of activism during the pahlavi era until the islamic revolution.research method; the mehtod of research is qualitative type of causal explanation and the method of data collection is library as well as the use of scientific resources of virtual databases. anthony giddens’ structure-agent theory and pierre bourdieu’s theory have also been used to explain the issue.findings; the research shows that there is a flexible relationship between the political knowledge of shia clerics and social factors in this period, and according to the set of actions of shia clergy and also the change of social and political factors, the political vision of shia jurists has changed from political isolation and political abstinence to participation and political leadership have fluctuated.conclusion; influenced by the social conditions and the beliefs of activists such as ayatollah boroujerdi, the vision of the shiite clergy, as an agent against the social environment as a structure, has adopted an attitude of avoiding politics, and with the emergence of imam khomeini (ra), the (agent) of the political vision of dignified clergy the foundation has been broken and shaped by the environment and social factors as a structure, and as a result, the political vision of the shia clergy has taken on the character of participation.